Niyazi UYAR
*
Sivas adı, Pir Sultan Abdal’la özdeştir, bir de aşıklar şehri olması açısından kıymetlidir benim için. Ona sebep gitmesem de görmesem de gönülden severim. Sivas’ın bugünkü vaziyeti her ne kadar da onun tarihten getirdiği misyona aykırı olsa da. Osmanlı'nın Anadolu’da Türkmenlere karşı başlattığı mezhepsel baskıya, asimilasyona, Pir Sultan Abdal’ın karşı çıkması, baskıya, zulme isyan etmesi, ezilenden yana saf tutması, Pir Sultan Abdal adının efsaneleşmesinin en önemli nişanesidir. Orta Asya’dan, Horasan’dan gelen Türkmenler, Türkçe’nin yaşamasında, yeşermesinde inkar edilemeyecek bir görev üstlenmişlerdir. Önemliden çok öte kutsaldır dilimize koydukları katkı açısından.
Karar Orijinal Metin Görseli:
Bugün Sivas’ın vaziyeti, insanları diri diri yakması bu tarihi şehrin tarihine kara, kapkara bir leke olarak geçmiştir. 2 Temmuz 1993 de Madımak’ta 34 aydının yakılması bir vahşettir. Dilerim, Sivas halkı, Kurtuluş Savaşı günlerindeki Sivas Kongresi ruhuna geri döner.
Sivas ile ilgili yaptığım girizgahtan sonra asıl maksada geleyim:
4- 7 Eylül 1919 tarihleri arasında yapılan Sivas Kongresi’dir, bu yazıyı yazma amacım. İşgali sonlandırmak, ulusa bağımsızlığını kazandırmak için Anadolu’ya geçen Mustafa Kemal, Padişah ve avenesinden umudunu kesmiştir. Padişah, Payitaht’la yetinerek yurt topraklarının işgal edilmesinden, ordusunun dağıtılmasından, askerlerin silahlarının elinden alınmasından, maliyesine işgal kuvvetlerinin çökmesinden rahatsız olmamıştır. Olsaydı, Padişah Vahidettin düşmanı yurttan kovmak için mücadele eden Mustafa Kemal'in idam fermanını imzalar mıydı?
İşte kurtuluşa giden yolda, Sivas önemli bir buluşma yeridir. Sivas, “saltanatın, bir aymazlık içinde olduğunun tespitini aldığı kararlarla ortaya koyan Amasya Genelgesinin temel ruhu olan, “milletin bağımsızlığını, yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır,” ilkesini düstur edinmesidir. Amasya Genelgesiyle, Sivas’ta bir kongre yapılmasının kararının alınması...
23 Temmuz 7 Ağustos 1919 tarihlerinde gerçekleştirilen Erzurum Kongresi’nin delege yapısı ve aldığı kararlar mahalli olsa da kurtuluş mücadelesinin yönünü belirlemesi açısından kıymetlidir. Hele tam bağımsızlığın nüvesi olan “manda ve himaye kabul olunamaz,” kararı, yarınlarda kurulacak Türkiye Cumhuriyeti’nin temeline ilk harcı koymaktır.
Erzurum Kongresi’nde oluşturulan Heyet i Temsiliye, (temsil heyeti) üyeleriyle yurdun diğer yerlerinden katılan üyelerin katılımı ve aldığı kararlar bakımından ulusal bir kongredir. Öte yandan Sivas Kongresi, Cumhuriyet Halk Partisi’nin ilk kurultayı olarak kabul edilir ki, fevkalade önemlidir. (Cumhuriyet Halk Partisi "Rumeli ve Anadolu Müdafa i Hukuk Cemiyetlerinin birleşmesi kurulan, Ulusal Kurtuluş Savaşı'nı zafere götüren liderlerin kurduğu bir partidir.) Bu kongrede alınan en önemli kararlardan biri de İrade i Milliye adlı bir gazetenin çıkarılma kararının alınmasaı, halkın haber hakkı almasının değerini ortaya koyması her şeyin çok planlı bir şekilde yapılması manasına gelir.
1 -Kongreler dönemi kapandı.
2- Misak-ı Milli esasları belirlendi.
3- Heyet-i Temsiliye bütün vatanı temsil eder hale geldi.
4- Milli birlik ve beraberlik büyük oranda sağlandı.
5- Ulusal örgütlenme tüm vatanı kapsadı.
6- Gücünü halktan alan yeni bir otorite ortaya çıktı.
7- Mustafa Kemal lider olarak benimsendi.
8- Erzurum Kongresi kararları ulusallaştı.
9- Mondros Mütarekesi reddedildi.
10- Sivas Kongresi milleti temsil eden tek kurul oldu.
11- Tam bağımsızlık ve milli egemenlik ilkeleri temel prensip olarak kabul edildi.
12- Mandacılık kesin olarak reddedildi.
13- Kuva-yı Milliye cepheleri arasında kumanda birliği sağlandı.
Sivas Kongresinde Alınan Kararlar:
1- Milli sınırları içinde vatan bölünmez bir bütündür, parçalanamaz.
2.- Her türlü yabancı işgal ve müdahalesine karşı millet top yekûn kendisini savunacak ve direnecektir.
3- İstanbul Hükümeti, harici bir baskı karşısında memleketimizin herhangi bir parçasını terk mecburiyetinde kalırsa, vatanın bağımsızlığını ve bütünlüğünü temin edecek her türlü tedbir ve karar alınmıştır.
4- Kuvay-ı Milliye’yi tek kuvvet tanımak ve milli iradeyi hâkim kılmak temel esastır.
5.- Manda ve himaye kabul edilemez.
6.- Milli iradeyi temsil etmek üzere, Meclis-i Mebusan’ın derhal toplanması mecburidir.
7.- Aynı gaye ile milli vicdandan doğan cemiyetler, “Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti” adı altında genel bir teşkilat olarak birleştirilmiştir.
8- Genel teşkilatı idare ve alınan kararları yürütmek için kongre tarafından Temsil Heyeti seçilmiştir.
Sivas Kongresi Temsil Heyeti'ni, Erzurum Kongresi’nde seçilmiş olanlar, Heyet-i Temsiliye tarafından seçilmiş olanlar ve Sivas Kongresi’nde seçilenler oluşturuyordu. Temsil Heyeti 16 kişiden oluşmaktaydı. Oluşturulan yeni Temsil Heyeti'nin başına Mustafa Kemal getirildi.
Ulusal Kurtuluş Savaşı tarihin kavşak noktalarından biri hiç şüphesiz Sivas Kongresidir. 105. yılında başta Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere bütün üyelere minettarım, anıları önünde saygı ile eğiliyorum; ruhları şad olsun!
Comments