Gece. Şehir Uyumuş.

-Kafe Terasta Gece, Vincent van Gogh'un 1888 yılında tuval üzerine yağlı boya ile yaptığı tablo. Günümüzde Otterlo'da Kröller-Müller Müzesi'nde sergilenmektedir.-

Aleksandr Blok

*

Gece. Şehir uyumuş.

Kocaman pencerenin ardında

Can çekişen bir adam gibi

Sakin, heybetli.

Camın önünde kederli biri

Küsmüş talihine,

Göğsü bağrı açık

Yıldızlarda gözleri.

-Yıldızlar, yıldızlar!

-Nedir kederimin sebebi?

Yıldızlarda gözleri.

-Yıldızlar, yıldızlar!

-Nereden geliyor bu keder?

Ve yıldızlar konuşuyor

Anlatıyorlar her şeyi.

Çeviri: Melih Cevdet ANDAY - Erol Güney

*Aleksandr Blok

Aleksandr Aleksandroviç Blok-6 Kasım 1880, Petersburg - 7 Ağustos 1921, Petrograd) - Rus şair, oyun yazarı.

Hayatı

Blok hukuk profesörü bir babanın oğluydu. Ancak şairin doğumundan bir süre sonra anne ve babası ayrıldı. Petersburg Üniversitesinin rektörü ve bir botanikçi olan dedesi Beketov'un evinde büyüdü. Yaz aylarını ise ailesiyle birlikte Moskova yakınlarındaki sayfiye yeri Şahmatovo'da geçirdi. Burada edindiği doğa izlenimleri pek çok şiirinde kendisini gösterdi. 1898-1901 yılları arasında Petersburg Üniversitesinde hukuk eğitimi aldı. Daha sonra filoloji fakültesine girdi ve 1906'da mezun oldu. 1898'de ileride (1903) karısı olacak olan, ünlü kimyager Dimitri Mendeleyev'in kızı Lyubof Mendelyeva ile tanıştı. İlk dönem şiirlerinde sık sık ondan bahsetti (Hoş Hanıma Şiirler). Yazarın sembolist şiirlerinin ilki 1903-1904 yıllarında yazdığı “Hoş Hanıma Şiirler” eseridir. Daha sonraki devrim öncesi derlemeleri:

• Beklenmedik Sevinç (1907)-(Нечаянная радость

• Kar Maskesi (1907)-(Снежная маска)

• Gece Saatleri (1911)-(Ночные часы)

• Rusya Şiiri (1915)-(Стихи о России)

• Kötü Oyun-(Балаганчик)

• Meçhul Kadın-(Незнакомка)

• Meydandaki Kral-(Король на площади)

Devrim sırasında 1918 yılında ise Blok “ İskitler” (Скифы), “On iki” (Двенадцать) şiirlerini ve “Devrim ve Aydınlar” (Революция и интеллигенция) gibi dünya görüşünü yansıtan makaleler yazdı. Ağustos 1921'de yazar kalp hastalığından dolayı öldü.

Türkçede Blok

Blok'un şiirleri kimi zaman tek tek, kimi zaman da bir kitapta toplanarak Türkçeye kazandırılmıştır. Öteki Yayınları, "Seçilmiş Şiirler" adı altında Azer Yaran'ın Rusça asıllarından çevirdiği bir şiir derlemesini, 2005 yılında da Everest Yayınları, Kanşaubiy Miziev ve Ahmet Necdet'in Rusça aslından çevirdikleri "Mavi Yağmurluk" derlemesini yayımladı.

Durgun Yıllarda Gelmiş Olanlar Dünyaya şiirini Ataol Behramoğlu, On iki (Rusça: Двенадцать) adlı şiirini Elena Natalina ve Ulaş Başar Gezgin, Rusça asıllarından çevirdiler ve çeşitli yerlerde yayımladılar.

Ayrıca Blok'un On iki şiiri üzerine Ulaş Başar Gezgin tarafından kaleme alınan bir inceleme Evrensel Kültür Dergisinin Ekim 2002 sayısında yayımlandı.

Yapıtları

Şiirler

Şiirler. Birinci Kitap (1898 - 1904)(1904)

• Ante Lucem (1898-1900)

• Güzel Bir Kadın Hakkında Şiirler (1901-1902) - (Rusça: Стихи о Прекрасной Даме)

• (1902-1904) - (Rusça: Распутья)

Şiirler. İkinci Kitap (1904 - 1908)(1908)

• (1904-1905) - (Rusça: Пузыри земли)

• Gece Menekşesi (1906) - (Rusça: Ночная Фиалка)

• Çeşitli Şiirler (1904-1908) - (Rusça: Разные стихотворения)

• Şehir (1904-1908) - (Rusça: Город)

• Kar Maskesi (1907) - (Rusça: Снежная маска)

• Fayna (1906 - 1908) - (Rusça: Фаина)

• Serbest Düşünceler (1907) - (Rusça: Вольные мысли)

Şiirler. Üçüncü Kitap (1907 - 1916)(1916)

• Korkunç Dünya (1909-1916) - (Rusça: Страшный мир)

• Ceza (1908-1913) - (Rusça: Возмездие)

• Yamblar (1907-1914) - (Rusça: Ямбы)

• İtalyan Şiirleri (1909) - (Rusça: Итальянские стихи)

• Çeşitli Şiirler (1908-1916)- (Rusça: Разные стихотворения)

• Harpler ve Kemanlar (1908-1916) - (Rusça: Арфы и скрипки)

• Karmen (1914) - (Rusça: Кармен)

• Bülbül Bahçesi (1915) - (Rusça: Соловьиный сад)

• Memleket (1907-1916) - (Rusça: Родина)

• Rüzgâr Ne Şarkısı Söylüyor (1913) - (Rusça:О чем поет ветер)

Poemalar

• On iki (1918) - (Rusça: Двенадцать)

Dramatik Poemaları

• Kader Şarkısı-(Песня судбы)

Tamamlanmamış Poemi

• Ceza-(Возмездие)

Oyunlar

• Fars (1906) - (Rusça: Балаганчик)

• Meydanda Bir Kral (1906) - (Rusça: Король на площади)

• Aşk, Şiir ve Devlet Görevi Üzerine (1906) - (Rusça: О любви, поэзии и государственной службе)

• Yabancı (1906) - (Rusça: Незнакомка)

• Kaderin Şarkısı (1908) - (Rusça: Песня судьбы)

• Gül ve Haç (1912) - (Rusça: Роза и крест)

• Ramses (1919) - (Rusça: Рамзес)

• Dionisosa (1906) - (Rusça: К Дионису Гиперборейскому)

• Gülünç Adam (1913) - Taslak halinde (Rusça: Нелепый человек)

Hatırat

• Kitaplardan ve Günlüklerden Parçalar (1921)