Bir düşünsene hangisi o?.. Hangisi YAŞAM GÜZELİ?.. Aydınlık, yanıltmayan, düşlerinize izin vermeyen keskin ve net bir yaşam gerçeği mi? Yoksa belki de aslıyla hiç ilişkisiz, ama sandığımız, anlamlar yüklediğimiz öteki hal mi? Birini seçmek zorunda kalsanız hangisini yeğlerdiniz? Bir gün doğumunu mu, bir gece vakti ayışığında yakamozlanan, meltemiyle serinleten, ne var ki burun direğinizi kıracak kokularla yüklü İzmir körfezi halini mi? Bir bebeği mi, Feto'yu ya da bilmem neyi başımıza bela eden anlı şanlı yetişmiş, ergin zengin ve kodaman ve kocaman adamları mı? 15 dakikaya bir ömrü feda etmeyi mi, tek başına sereserpe yatacağınız yataklarınızı mı? Bir anlık performansıyla en orjinalınden sandığın bir de bakıyorsun çakma Mahmutpaşa malı çıkıyor... ah gözüm... gibi oluyorsun.... O hali mi? Hemen yanıtlamak zor değil mi? Oysa onlarla ayakta kalıyoruz. Gel de sevme onları... Yaşamı yaşanılır kılan YAŞAM GÜZELLERİNİ? YAZ BENİ DER YA HAYAT ! ya da anlat, der ya... Öyle yap ki, fransız meşesinden bir fıçıya yatırılmış iki bin yıllık destansı bir Homeros şarabı tadım olsun... Şifrelerin ve kodların oldu hep: Yani diyorsun ki; beni içen sen olma... Öyle ya ömrüm yetmez. Çalış, üret, ama kullanma... Kanatır bu, hem de atardamarından hayatın... Giremeyeceğin bir ülken, kocaman bir yalnızlığın ve düşlerin olsun... Alınganlığını büyütme; nasıl bir yoldan geldin biliyorum. Ama şimdi bakmak ve beklemek zorundasın... Göğün katlarına kurulu sadece iki kişinin bekleyebileceği bir balkonda beklemenin zorlayıcı ve romantizmi öldüren bir tadı var diyorsan, bak karagözünden balığın, börülcesinden mezen var... Bu YAŞAMGÜZELİnin tadını çıkarmalıyım diyerek içkiyi istemeyen sensin... Şimdi susuzluk ne ki? SAKLA... Ne ince düşünmüşsün ve ne kadar çok... Yaşamın insan düşüncesiyle ve inceliğiyle ancak lükse döndüğünü görmen ne güzel, ama bilmiyorsun ben de gördükçe hasretim artıyor... Çünkü sen bir YAŞAMGÜZELİsin... Görüp de dokunamamak,sabrın da ötesi... Anlatacak çok şey olsa da ya da hiçbir şey olmasa da düşlerimle büyütüp destan yapacağım, giremediğin DAĞILICASI, onca güzelliğine karşın niyeyse hep yalnızlığa büyüyen GÜLİBRİŞİM, yıldızlarla paylaşılan balkon, kendini zehirleyen bir kırılganlık, titreyen mum alevi, boğulmaya yüz tutmuşken uzanır gibi duran elin, Ege'yi öteki denizden bıçak gibi kesip ayıran dağlarda ARAYIP DA BULAMADIĞIN halim... ya öteki?.. DANTE'nin CEHENNEMİ'ne götürülecek kadar bile görmediğin performansım, yani güldüren halim... AH! SEN Kİ BÖYLESİNE RASYONEL, İÇTEN ve ÖYLESİNE GÜLDÜREBİLEN BİR MASALKEN ANLATMAM MI? NE VAR Kİ aklımın öncelerden alıp ekleye ekleye güzellediği SEN, öyle KYBELE gibi dururken, bana sadece bak ve dinle düşerken, bu iki kişilik balkonda depremi beklemem niye?.. Önce yaşasam, sonra dinlesem seni... Hani o ilk yaşama anından sonra zamana gereksinmem olacak ya, o zaman dinlesem... Yıldızlarına yaslanıp dinlesem ... DİRİLENE KADAR, yeniden... Sen ki yaşam ustasısın, bilmiyor muydun o arayı?.. Tanrının dişiye ceza, erkeğe ödül yazdığı o arayı... Ama şimdi beklemeli... Beklemek kendini oldurmanın ve hazırlanmanın bir yolu... Hazırlanmak bu kadar uzun sürmüşken mi? Sözcüklerin kulaklarımda uğultu, vaat ettiklerin sanki sana ulaşmayı olanaksız kılacak gibi... Yani GELDİN,GÖRDÜN, GİTTİN ... olacak gibi... MENÜde ben yokum hali... Bir de DİNLE diyorsun... SEÇİMİN değilsem kabullenmem zor olmaz, ama DİNLEMEMİ İSTEME şimdi, bak o zor.... Umutsuzluğum kör sağırlığıma dönmüş... Meşe ağacından bir fıçıda bin yıl damıt beni, şıraya dönmeyeyim beklet; gün ışığı görmeyen odalarda yatırıp sakla, tortulaşmasın tadım, düşlerini büyüt, sabrını çoğalt. DELİRT SABRINI... Anlıyorum ki, bir ikili hayatta ŞARTSA bile KENDİN olmak, bir hayat mayat meselesiyse bile kendin kalmak önemli... Olduğunda da ötekine mutlaka dört el sarılacağı bir umut bırakmak... Beklemek ve hayal kurma şansı... O umuttur, bir canavara dönebilecek kediyi köşeye sıkıştırmayan; hayal kurma şansını veren ve bekleten odur işte ... Hiç gitme derim ya,ama mecbursan, dört yanım duvarken bile bir dokunuşla cennet kılan, hem de en incelikli halinden ve okşanmaya en muhtaç yerimden dokunmayı bilen becerin yanında olsa da yine de duyan ve gören ve düşünen yani insan halimi sula, güneş gören bir yere bırakıp... öyle git, gideceksen... Dönecek ülke, benim bu zindan yalnızlığımı öldürmeye yetecek bir umudum ve seni güzelleştirecek düşlerim olsun. Diyorsun ki; İLYADA'da TRUVA DESTANI başından değil, 9.bölümden başlar ve GECENİN ÖTESİ hep vardır; kaygılanma GÜZEL OLACAK.... Umudum olsun işte... Beklerim... Çünkü sen bir YAŞAMGÜZELİsin. Yanılma payı çok yüksek, hepsi birer "Ahmet Haşim gecesi"... Yalan çoğu, gözünüzün, aklınızın uydurması, bir yanılsama, öte yüzüyle serap... Yine de nasıl oluyorsa kendimizi katmamıza olanak veren, anlamlar yükleyip bizim yaptığımız o sisli hal , o geceli, karanlığa yatkın ve o alacakaranlık hali bizi mutlu eden sanki...YAŞAM GÜZELİ saydığımız... O anlar belleğimize kazınan, anıları yaratan, yineleyerek yaşamaya çalıştığımız ve hayata tutunmamızı sağlayan baharlar gibi...... Öteki hal yani rasyonel hayat, doyurulmuş bir benliği ve zora gelmeyen bir kalbi idare eden sıradan mevsimler sanki... Hepsi ayrı bir güzel... Yine de karşı koyma yeteneğimizi artıran, hasretimizi ayağa kaldırarak motive eden YAŞAM GÜZELLERİ bizi ayakta tutan...Az da olsalar, sırtınızdan kanatlar çıkaran onlar.. * Tıpkı o güzel insanlar gibi... İnsan denizinde ne kadar azlar... Ama bir denk gelirsen... Yepyeni anlamlar yükleyebileceğine bir denk gelirsen... Aklın rasyonel gerçeğini bir yana atıp ona umut ve gelecek ve aklını da zorlayan ama sanki sahiciden sahici gibi bir vaat etme yeteneği yüklersen o zaman da AŞK başlıyor...Bir esir olma hali... Ne ilginç... Kendi esaretine böylesine düşkün, sorarsan akıl küpü insan... El öptürecek kul ararken, öteki yanıyla öpecek eller arayan yarı tanrılar... Tanrının mucizesi düşünen, akıllı, bilge, aristokrat ,ciddi ama bir o kadar zavallı ve absürt insanlar... Seni sevmemek mümkün mü?...ve o inanmasa ardından milyonların gittiği dinler ve peygamberler nedir ki? ..VE BİZDEN 'BEN'İ YARATANLAR; en çok KİTAPLAR... Olmasaydılar, Yunus diyesi bir ten kafese döneceğimiz; eşsiz dağlarımızı, derin vadilerimizi, aydınlık göklerimizi yaratan ve bizi donatanlar... insanın ezelden ebede en büyük yaratımı; KİTAPLAR... Asla doymak bilmeyen yol arkadaşları, memnun edemediğiniz dostunuz, ömrünüzü harcasanız da ödeyemediğiniz diyet değil... Hep bekleyen ve sadece ötekine asla tahammül edemeyen ve istemeyen böylece de kendiniz olabileceğiniz SAATLERİ yaratan eşsiz sevgililer.. YAŞAM GÜZELİ BİR BAŞYAPIT; İNSANIN SEVME HALİ.... "...Bir anlık performansıyla en orjinalınden sandığın bir de bakıyorsun çakma Mahmutpaşa malı çıkıyor... ah gözüm... gibi oluyorsun." * Ya senin tercihin hangisidir? anlamaya çalışıyorum... belki de sorum kendime? Ama yanıtı zor bir soru olduğu gerçek... belki insan komplike; hepsiyle oluşuyor ve kendini olduruyor... Belki, ama düşlerin olmadığı bir yaşam çok renksiz olmaz mı? Keşke duruma göre ikisini de becerebilsek... keşke... aslında beceriyoruz... o yüzden mevsimler gibiyiz ya... ne güzel bir betimleme... mevsimler gibiyiz doğru... ama galiba en çok sonbaharı yaşıyoruz... ondan değil mi YAZ bitti diye telaşımız… niyesi belli, yaz hayallere izin veren bir mevsim... olmasa bile olabilirlik hissi yok mu? Olmaz mı, var tabii ama o his de tıpkı yazın sıcağı gibi bazen insanın canını yakıyor... Hayalin gerçek olsun istiyorsun, sonra bir bakıyorsun yok... ama olacak diye beklerken... halini düşün...nasıl da adrenalin yükseliyor, bazen de hormonlar deliriyor... O umutla bir adama ya da bir kadına kırk yıl vaat ediyorsun...onbeş dakikaya bir elli yıl... nasıl bir akılsa?.. hayali üretmek sonra adam etmek... adrenalin ve hormonlar... onlar bile hayal... Bir anlık performansıyla en orjinalınden sandığın bir de bakıyorsun Mahmutpaşa malı çıkıyor... ah gözüm... gibi oluyorsun... ya da kucağına en sıcağından çay dökülmüş benim gibi... hayat çok manyak bir şey ... Ve belki o on beş dakika bir ömre bedel... akıl tutulması bu olsa gerek... aynı zamanda da matrak... güzelmiş... dur buna göre de bir yaşam güzeli bulayım... yazmaktan kurtulurum... sevişen ama porno olmayan bir çift resmi gerek... çünkü o da yaşam güzeli, hem de başyapıt... SEVİŞMEK... yaşam güzeli bir başyapıt... DİYORSUN Kİ; bir şans ver bana, tam lacivert olmadan BİTMELİYİM... DOĞAM BU: Şaşırırsın, çok şey değişti elbet, renklerimiz yaşımız, ömrümüz, dile kolay... Ama şimdi en sonuncuyu en çok anımsıyorum ve bir kadife eldiven gibi saran sıcaklığını özlüyorum... orda mı ömrümce kalsaydım... İnsan oğlu doyumsuz, karaya çıkmayı bilmiyor. Gitmen gerekti, gittin… Yeni türkülere de çalışmak lazım. Kal demeyişine sevindim... Bir ülke istemiyorum salt, artık bütün ülkeleri istiyorum...Benim olsun diye değil, inanılmaz bir meraktan... Onların senden başka ülke olduğunu fark etmemiş olmaları ya da şansları olmayışı ne güzel, sevinmelisin bence, Yoksa öyle kös kös yalnızca seni bekleyerek bahar mı gelir ? Çok gerçekçisin… Bu kadar gerçekçi olup yine de her kezinde başka birine hem de aynı aşkla sarılmayı bilmek …kolay değil… Yine de çok inandım, biliyor musun… Ama şimdi bu güzel yalana inanmam için bir tek neden yok... Bu olsa olsa karşındakinin boynuna atılan bir kement... çoğunun takıntıları, eşleri, sevgilileri hep vardı... Sadece YAŞAM GÜZELİydim... Saksıdaki CAMGÜZELİ gibi… O da bir şey, bazı güzellikleri elde tutmak iyi değildir, altın suyuna batırılmış mangır gibidir, çoğu... Sanması güzeldir. kaplaması akınca.. belki o yüzden naftalin kokulu uzak sandıklarda saklar kadınlar... su görüp kaplaması akmasın diye mi yani… akıllıymışlar. Bana yani arkaik bir arabaya, son model frenler takıyorsun… Heyecanlanma, gaza gelme, o kadardı diyorsun… Anlıyorum, senin için eğlenceli, biraz farklı biraz adrenalin biraz, hormon, biraz öteleri gösterenden öte bir şeyim biliyorum. Epey arkadaş, epey güvenilir, epey anlar, epey sevilebilecek... de… Ama emin değilsin Güldürürsün, kalbinin de kodları varsa ve ben Matrix değilsem nasıl emin olurum… Hem niye bu benim çaresizliğime dönüyor. Taşlar bağlanıyor, köpekler salınıyor. Kokuma delirmiş azgın köpekler… Ama sorum o değil, bunları biliyorum, ama daha ötesi miyim? Ötesi olsaydı ne olurdu? Olmayacak bir dua şimdi… Dua tutmayacak diye camiyi yıkmanın da bir alemi yok, yine de bir tadı var, huzuru var, yaşanmalıydı yaşandı… Acıtıcı bir rasyonellik bu… gerçeğinin farkındasın ,ötekinin de... yalana hiç ihtiyacın yok... Tuttuğunu adam gibi tutuyorsun... Bunu biliyorum da içim ürperiyor, satır aralarında ben herkese öyleyim diyorsun diye, bak o zaman morarım...yoksa hala mavi mavi gülümsüyorum... As'lolan o... belirgin gösterge o; sana gösterdiği özen... Değerin de ederin de o; gerisi hikaye... BENCE... YANİ TANIM DEĞİL. Bu doğru, kabullenmek doğaya aykırı…ama doğru, yüksek heyecanı da ondan… GELECEĞİ yok, DOĞASI bu… Heyecanı ve vazgeçilmez hali de... GÜN iyice laciverte dönmeden mecburum; ateş topu da olsam SÖNMELİYİM…

Zil Çalıyor! Zil bizi sınıflara çağırıyor. Öğrencilerimiz gelmişler. Tertemiz urbalarını giymişler, saçlarını taramışlar. Türlü renklerde, mis kokulu bir çiçek tarlası gibi. Sınıfta küçücük yürekleri gümbürdeyerek bizleri bekliyorlar. Kızlı oğlanlı, yumurcağı, delikanlısı, uslusu, yaramazı, cingözlüsü, çokbilmişi… Daha birkaç ay önce ayrılmıştık. Ne kadar da özlemişiz birbirimizi. Yenileri de var içlerinde. Tozlu köy meydanlarında yalınayak oynadılar; mal güttüler, ekin, fındık başakladılar, pamuk topladılar, bostan beklediler; yurdumuzun ak köpüklü derelerinde, çamurlu göletlerinde çimdiler. Kumsallarda yandılar; tatil kitaplarını karıştırdılar. Ders çalıştılar. Şimdi sınıflara doluşmuşlar bizi bekliyorlar. Kafaları dinç, bembeyaz bir defter gibi. Ne adam vurmasını biliyorlar, ne kaçakçılık yapmasını, ne insanlara işkence etmesini, ne yurdu bölmesini… Yalan söylemsini bile beceremiyorlar. Önlerinde sayfaları açılmamış kitaplar, yazılmamış defterler, yeni sivriltilmiş kalemleriyle, en doğruyu, en güzeli, en yararlısını öğrenmeye hazırlar. İkişer üçer oturmuşlar. Işıl ışıl yanan gözleriyle. Zil çalıyor. Zil heyecanımızı artırıyor. Bir dindarın sonsuz bir huşu ile ibadet evine girmesi gibi gireceğiz dersaneye. Ders planlarımızı yaptık, kafamız dinlenmiş. Onlara neyi, nasıl öğreteceğimizi biliyoruz. Hiçbir dakikamızı boşa harcamayacağız. Minicik ellere kalem tutmasını, hecelemeyi öğreteceğiz. Güzel Türkçemizi okutacağız. Başka ülkelere, dünyalara pencereler açacağız. Henüz kilit vuramadığımız nehirlerimizi, üzerinde alacalı ineklerimizin, tekerlek kuyruklu koyunlarımızın otladığı yaylalarımızı, başından kar kalkmayan dağlarımızı, içlerinde alabalıkların oynadığı göllerimizi, üzerinde sebzeleri çürüttüğümüz verimli ovalarımızı, solucanı, kurbağayı, kurdu-kuşu bilecekler. Halkı, insanları sevmesini öğrenecekler. Katillere, kan emicilere, istilacılara karşı nefret dolacaklar. Pir Sultan’ı, Bedrettin’i, Karayılan’ı, Rahime Onbaşı’yı, Şahin Bey’i, Mustafa Kemal’i, özgürlüğü, hak aramasını, haksızlık yapmamasını öğrenecekler. İstiklal Marşımızı, dostluk şarkılarımızı, hep daha güzel bir dünyanın kurulmasını özleyen sevinçli, dertli, kederli türkülerimiz öğreteceğiz onlara. Saymayı, eşyaya biçim vermeyi, doğanın gizlerini ve doğaya hükmetmeyi öğrenecekler. Bilimi öğrenecekler. Düşünmesini bilecekler. Geçmişi öğrenip geleceğe hazırlanacaklar. Bu güzelim yurdu cennet yapacaklar. Zil çalıyor! Zil bizi sınıflara çağırıyor. Aman arkadaşlar, geç kalmayalım. Yoksa bu güzel yüzlü çocuklar kurtların eline düşer. Sevmeyi öğrenemezler, saymayı öğrenemezler. Şefkate, hoşgörüye alışamazlar. O ak kâğıtlara kara yazılar yazılır. Halkın geleceğini de karartan yazılar. Geçen yıllar bizleri derslere geç bırakanlar oldu, önümüze dikilenler oldu. Nice körpe delikanlı da kendini helak etti. Eylül geldi. Şimdi gene karatahtanın başındayız. Çocuklar bizi, dinliyor, köylüsü, kentlisi, işçisi, memuru, esnafıyla halk bizi dinliyor. İlkbahar çiftçinin ekim ayıdır, son bahar bizim. Ne ekersek onu biçeriz. (9 Eylül 2019) (Öğretmen Dünyası’nın 1 Eylül 1981 tarihli 21. sayısının başyazısıdır) Fotoğraf, Siirt’in arka sokaklarında Nisan 2019’da çekilmiştir.

Adının dünyaca bilindiği, Arnavut kaldırımı yollarında yerli yabancı turistlerin gezindiği memleketim Çeşme'yi herkes bilir. Turistik, İzmir'e yakın, keyifli, güzel bir yer. Bu kadar...mı? Örneği çok olan bir sahil ilçesi. Böyle bilinmek Çeşme'yi kimliksiz yapıyor geliyor bana. Oysa Çeşme bir memleket de... Benim memleketim. Bir de öyle okuyun olmaz mı? Bir çocuğun anısı, bir annenin anıları, bir yetişkinin hasreti olarak... Çeşme'de çocukluğumda evlerde akan suyun tadı yavandı. Oysa her sokak başında bulunan çeşmelerden buz gibi, tadına doyamadığımız sular akardı. Bu suları her gün bidon ve kovaları doldurup eve taşırdık. Çocukken oyun arası susadık mı bir koşu gider kana kana çeşmenin ağzından suyumuzu içerdik. Evlerinin avlusunda kuyusu olanlar kuyu suyunu temizlik için kullanırlardı. Deniz, evlerin çok yakınlarında olduğundan kışın zemin katları su basardı. Herkes buna alışık olduğu için üst katları yaşam alanı yapmışlardı. Çocukluğumda söylediğim şarkıların ezgisi rüzgara karışırken elimdeki taşları kaydırarak denize atar, hayaller kurardım. Tıpkı akrabalarımın tarlaya ektikleri bamyaya ilk can suyunu vermeleri gibi ben de iç dünyamı besliyordum o zamanlar. Mavinin en güzel tonlarını görmek için çok uzaklara gitmeye gerek yok. İzmir’den 90 km uzakta olan Çeşme’ye ulaşım artık çok kolay. Otabandan geldiniz mi kırk dakikada burdasınız. Üçkuyular’dan kalkan otobüsler sizi bekletmeden, etrafı seyrede seyrede ister Alaçatı’ya isterseniz Çeşme’ye ulaşmanızı sağlayacaktır. Denize nerede gireceğiz derseniz seçenekleriniz çok fazla. Suyun sıcaklığına göre Ilıca, Şifne, Yıldız Burnu, Paşa Limanı, Tekke Plajı, Fener Koyu, Kocakarı Plajı, Estimbel ılıktır. Çiftlik Köy, Altınkum, Pırlanta, Ovacık Çatal Azmak, Alaçatı Çark Plajı, Delikli Koy soğuk suları sevenler içindir. Sabah 10'da kalkıp akşam 18'de dönen tekne turlarına katılarak birbirinden güzel koylarda denize girerek , müzik eşliğinde eğlenerek, en güzel resimleri çekerek anı biriktirebilirsiniz. Akvaryum koyu ve Eşek Adası’nda denize bir kere giren çıkmak istemez. Çeşme’nin bitki örtüsü görenleri biraz şaşırtacaktır. Gölge verecek çok ağaç bulamazsınız. Kavurucu sıcaklarda beyaz tenliyseniz tedbirinizi almadan güneşe çıkmayasınız, yoksa amele yanığıyla gezinir durursunuz benden söylemesi. Ağaç yok dediğime bakmayın. Buraya özgü incir çeşitleri; midilli, karabokunya, bardacık ağaçlarının yanı sıra dut ve çekirdeği ile beraber yiyebileceğiniz lokum tadında elma ağaçları vardır. Karadut toplarken ellerinizin kıpkırmızı boyanmasına aldırış etmeyin, yaprağı imdadınıza yetişecektir. ​ Dağlarında açan çiçekler her yerde bulunmaz. Toparlak adında mor renkli çiçek bahar aylarında taşlık ve dikenli yerlerde çıkar. Toparlak ile mis kokulu nergis ve papatyaları aynı demet içinde toplayıp seyrettiğinizde yaşama sevinciniz coşar. Ara sokaklarda yürürken evlerden şen kahkahalar duyarsanız şaşırmayın. Yaşı yetmişi geçmiş ama gönülleri genç Çeşmelilerin bağıra çağıra muhabbet edip gülmeleri meşhurdur, zamanla alışırsınız. Pazardan alışveriş yaparken ‘Cancağazım ne istersin?’ diye soran da olur, ‘More almaz mısın bizden bir kavuncuk?’ diyen de. Kelle peynirinin ve Kopanisti’nin tadını bilen bilir bilmeyen yedikten sonra öğrenir. Rakı, şarap içenlere en iyi mezedir. Çeşme’nin mantısı ezber bozandır. Hamura konan kıyma kapatılıp yağda ya da fırında kızartılır, yoğurtlanır, afiyetle yenir. Katmerinin tadını tatlı seven balla, tuzlu seven rende kelle peyniriyle yedikten sonra üstüne sakızlı kahve içer bir de fal kapatır. Turunç reçelini yapmayıp portakal niyetine taze yemeye kalkan olmasın, uyaralım çok acıdır. Pazarda domatesi ve kavunu koklayarak, karpuzlara teker teker vurarak alan birisini görürseniz bilin ki oralıdır. Yaz dışında da yolunuz düşerse buralara oğlak etli şevketibostan, enginar dolması ve ekmek dolması yemeden dönmeyin. Sakızlı dondurma dört mevsim olduğu için canınız ne zaman çekerse yiyebilirsiniz. Hediye olarak sakız reçelini eşe dosta hediye götürebilirsiniz. Çeşme’ye gelip kaleye çıkmazsanız gezi eksik kalır. Basamakları sayıca çok olsa da en tepeye çıkıp, kollarınızı iki yana açıp, denizi kucaklarcasına yaptığınızda savaşı kazanmış komutan hissine kapılabilirsiniz. Kale kapısının önündeki Cezayirli Gazi Hasan Paşa’ya önce selam verip, aslan heykelinin yanında resim çekilin ki herkes Çeşme'de olduğunuzu bilsin. Çocukluğumun en güzel anılarının geçtiği, yaşamaktan keyif aldığım, her geldiğimde hayata dair nice güzel anılar bıraktığım Çeşme anlatılmaz yaşanır diyerek sizlere birkaç ipucu vereyim istedim. ‘’EN GÜZEL HAYALLER ÇEŞME’DE GERÇEKLEŞİR’’ diye dağlara yazılmışsa doğruluğunu ispatlamaya herkesi bekleriz. Sevgiyle kalın...

Deniz sürgüsünde yalınayak masalların Heybesinde ölümcül cam perde Çürük renklerden yontu bir laciverdin Övünçsüz içilmiş sıralarında kahveleri Belinde geri çıkarılan yedi kuleli saatlerin Yanmış sudan korkul yalınlayan vaatleri. Gece çatırdamalarında donmuş mekânların Dilsiz şarkılarında gramofon çiçekleri.

Sayın Yavaş, Ankara Belediye Başkanlığınızı kutlamakla sözlerime başlayayım. Sizi zorlu görevlerin beklediğini, bunları başaracak azim ve deneyime sahip olduğunuzu herkes biliyor. Önceki dönemlerde Ankara Büyükşehir Belediyesinde yapılan yolsuzluk ve israfı ortaya çıkarmakla işe başlamanızı takdirle karşılamayan yoktur. Çalışmalarınızda güç alacağınız biricik kuvvetin Başkent halkı olduğunu takdir etmeniz, başarınızın güvencesidir. Sayın Başkan, önceki seçimde Belediye Başkan adaylığınız sırasında neden size oy vereceğimi böyle bir yazıyla ilan etmiş ve sizinle olan ilişkimizi de anlatmıştım. 0 tarihlerde genel başkanı olduğum Ulusal Eğim Derneğinin kentlerimizin caddelerinde dil kirliliği yaratan yabancı dilden işyeri levhalarına karşı bir kampanya açmış, bildiriler yayımlamış, imza kampanyaları düzenlemiş, hatta Ankara’da birkaç semti gezip işyerleriyle görüşerek levhaları Türkçe olanlara birer teşekkür plaketi bırakmış, ötekileri de uyarmıştık. Siz o tarihlerde Beypazarı Belediye başkanı idiniz. Aynı çabayı Beypazarı’nda gösterdiğiniz için hem Türk Dil Kurumundan hem Dil Derneğinden ödüller almıştınız. Ulusal Eğitim Derneği’nden üç arkadaş, sizi ziyaret ederek hem kutladık, hem de Beypazarı’ndaki başarınızı yerinde görmek istedik. Makamınızda bize gösterdiğiniz belgeselle Beypazarı’nın çehresini nasıl değiştirdiğinizi anlattınız. Yabancı dilden işyeri levhası asan esnafı da tek tek ziyaret ederek onları nasıl ikna ettiğinizi de öğrendik. Sonra yanımıza meslek yüksek okulundan bir rehber vererek Beypazarı’nı gezmemizi sağladınız. Daha sonra sizi derneğimizin bir cumartesi konferansında konuk ettik. İzleyiciler de Beypazarı’ndaki başarılarınızın sırrını öğrendiler. Bu toplantıda derneğimize de üye olmuştunuz. Bu üyelik sürseydi şimdi Büyükşehir Belediye Başkanı olan bir üyeye sahip olacaktık. Her neyse… Bu açık mektubu yayımlamamın nedeni, Beypazarı’nda yabancı dilden işyerleri için yaptığınız çalışmayı Ankara’da yapmanızdır. Seçimi kazanmanızdan sonra derneğimizin Nazım Mutlu başkanlığındaki yönetim kurulu, sizden bir görüşme isteğinde bulundu. Görüşebilselerdi bu talebi içeren bir dosyayı da sunacaklardı. Zamanınız o kadar dolu olacak ki, bir yanıt bile veremediniz. Gene de vakit çok geçmiş değil. Geç olsun da güç olmasın. Sayın Yavaş, Ankara esnaf ve tüccarını ikna etmenin Beypazarındaki kadar kolay olmadığını tahmin ediyorum. Ancak dil kirliliği, büyük kentlerimizde millî değerlere bağlı insanlar için dayanılamaz bir durum almıştır. Bu önemli işin altından kalkabilmek için kamuoyu desteği şarttır. Bu desteği en geniş kesimlerden alacağınızdan emin olunuz. Sizin Ankara’da işyerlerini tek tek gezmeye zamanınız yetmeyeceği için Belediye adına bunu gönüllü yapacak ekipler kurulabilir. Esasında işyeri açma izni Belediye’den onay almaya bağlı olduğundan bundan sonra açılacak işyerlerinin adları konusunda Belediye’nin izin verip vermeme yetkisi vardır. Bu hizmeti, İstanbul, İzmir, Mersin, Adana, Antalya gibi belediyelerden önce sizden istememin nedeni konuya olan yakınlığınızı bildiğimdendir. Sizin açacağınız kampanya kuşkusuz bütün belediyeleri etkileyecektir. İşyeri levhalarının Türkçe olmasını isterken şunu da belirtmek isterim ki, istediğimiz Göktürk veya Çağatay Türkçesi değildir. Halk dilinde kullanılan, halkın anlayacağı, konuşulan Türkçedir. Ne yazık ki yabancı markaların adını değiştirmek elimizde değildir. Bir de yabancıların nüfus yoğunluğunu oluşturan yerleşim yerlerinde Türkçeleri ile birlikte yazılmak şartıyla o dili konuşanların anlayacağı levhalara da izin verilmelidir ki Ankara’da böyle bir yabancı nüfus kitlesi zaten yoktur. Sayın Yavaş, bu bir halklaşma, halkın değerlerini koruma hareketi olacaktır. Dillerini güvence altına almayan topluluklar, dağılmaya ve yok olmaya mahkûmdur. Selam ve saygılarımla. (4 Ağustos 2019) zekisarihan.com

Bir Düzenbazın Öyküsü Öykümün başladığı yıl Güneybatı bölgesi demiryollarında küçük bir istasyonun şefiydim. Bu küçük istasyondaki yaşantımın neşeli mi. yoksa can sıkıcı mı geçtiğini anlamanız için yirmi kilometre çevremizde ne bir ev, ne kadın, ne de işe yarar bir meyhane bulunmadığını söylemem yeterlidir, sanırım. Oysa o sıralar sağlam yapılı, ateşli, delişmen, aklı bir karış havada bir gençtim. Biricik eğlencem gelip geçen yolcu trenlerinin pencerelerini seyretmek, Yahudilerin afyon karıştırdığı berbat votkayı içmekti. Öyle zamanlar olurdu ki, vagonun penceresinden gördüğüm bir kadın başına yerimde put gibi durarak soluk almadan bakar, sonra tren küçüle küçüle bozkırda bir noktaya dönüşünceye dek gözlerimle izlerdim ya da uzun günlerin, saatlerin nasıl geçtiğini anlamamak için o iğrenç votkadan içebildiğim kadar içerek sızardım. Biz kuzeyliler için bakımsız bir Tatar gömütlüğünün üzerimizde bıraktığı etki neyse bozkırın etkisi de aynıdır. Yazın bozkırın görkemli sessizliği -çekirgelerin o hiç bilmeyen cümbüşü, geceleri kaçıp kurtulamayacağınız parlak ay ışığı- bana müthiş hüzün verirdi. Kışları ise ayrı bir âlem... Karın o lekesiz beyazlığı, göz alabildiğine uzanan, buzlar altındaki bozkır, sonu gelmez uzun geceler, kurt ulumaları beni canımdan bezdirirdi. İstasyonda kalan birkaç kişiydik. Karımla ben, sağır, sıracalı telgrafçı, üç de bekçi... Benden yaşça küçük yardımcım verem hastası olduğu için sık sık kente taşınır, orada aylarca kalarak hem görevini, hem de aylığını bana bırakırdı. Çocuklarımız yoktu, konuklar ise kırmızı mumla çağırsak gene gelmezdi evimize. Hal boyundaki meslektaşlarımla görüşürdük, o da ayda, yılda bir... Görüyorsunuz, ne iç açıcı bir yaşam! Hiç unutmam, kaldığımız lojmanda karımla ben yeni yılı karşılamaya hazırlanıyorduk. Sofraya olurmuş, yemeğimizi tembel tembel yerken bitişik odada aletini tıkırdatan sağır telgrafçıyı dinliyorduk. Ben, afyonlu votkadan üst üsle beş kadeh yuvarlamıştım. Ağırlaşan başımı yumruğuma dayamış, sonu geleceğe benzemeyen can sıkıntısını düşünüyordum. Karım da karşımdaydı, gözlerini ayırmaksızın bana bakıyordu. Ancak yakışıklı kocasından başka bir şeyi olmayan kadınlar böyle bakarlar kocalarının yüzüne. Gerçekten karım beni delice, köle aşkıyla severdi. Yalnız yakışıklı, şu karakterde bir adam olduğum için değil; günahlarımla, öfkelerimle, can sıkıntımla, hatla sarhoş olup gözlerim kararınca hıncımı kimden alacağımı bilemeyerek onu canından bezdiresiye hırpalayışımla severdi beni. İçimi kemiren can sıkıntısına karşın yeni yılı neşeyle karşılamaya çalışıyor, gece yarısının gelmesini büyük bir sabırsızlıkla bekliyorduk. Beklememizin nedeni elimizde Kliko etiketli iki şişe en iyi cins şampanyanın bulunmasıydı, hazine değerindeki bu şeyleri daha güzün, komşu istasyon şefinin oğlu vaftiz edilirken girdiğim bahis sonunda kazanmıştım. Hani, çocuklar matematik dersinden çok sıkıldıkları sırada bahçeden uçarak sınıfa giren kelebeğe hep birden başlarını çevirip garip bir yaratığa bakar gibi bakarlar, uçtuğu her yerde onu izlerler; küçük istasyonda evimize düşen, bildiğimiz şampanya da bizi böyle eğlendiriyordu. Konuşmadan oturuyor; kâh saate, kâh şampanyaya bakıyorduk. Saatin yelkovanı on ikiye beş kalayı gösterdiği sırada şişelerden birini usul usul açmaya başladım. İçtiğim votkadan gücüm mü azalmıştı, yoksa şişenin dışı fazla mı ıslaktı, orasını bilmem artık... Sadece şunu anımsıyorum: Mantar patlayarak havaya uçarken şişe elimden kaydı, yere düştü. Şarabın yalnız bir bardak kadarı dökülmüştü, çünkü şişeyi hemen yakalamış, köpüren deliğe parmağımı tıkamıştım. iki kadehe şampanya doldurarak; —Hadi, yeni yılımız kutlu olsun! içelim! dedim. Karım kadehini eline aldı, korku dolu gözlerini bana dikerek; —Şişeyi düşürdün, değil mi? dedi. Yüzü korkudan sapsarıydı. —Evci, düşürdüm. Ne çıkar bundan? Kadehini masanın üstüne bıraktı. —Çok kötü! dedi. Kötüye alamet. Yeni yılda başımıza bir felaketin geleceğine işarettir. Baktım, yüzü daha çok sararmıştı. —Ne basit şeylere inanıyorsun? diyerek içimi çektim. Bir de akıllı geçinirsin. Şu söylediklerin köylü sütninelerin sayıklamalarından farksız! Hadi, iç! —Keşke sayıklamış olsam... Ama bir şeyler olacak mutlaka! Göreceksin! Kadehine dudağını bile sürmedi, bir köşeye çekilerek düşüncelere daldı. Ben boş inançlar konusunda herkesin bildiği lafları söyledim, açlığımız şişenin yarısını içtim, odada biraz gezindikten sonra dışarı çıktım. O durgun, soğuk güzelliğiyle ayazlı, ıssız bir gece vardı dışarda. Ay ile onun yanındaki pamuk yığını görünüşlü iki parça bulut birbirine yapışmışçasına tepemde kımıltısız duruyor, sanki bir şeyler bekliyorlardı. Bulutlar arasından sızan hafif, saydam bir ışık toprağın beyaz örtüsünü kirletmekten korkarcasına kar yığınlarını, demiryolu settini belli belirsiz aydınlatıyordu... Sepsessizdi ortalık... Demiryolu setli üzerinde yürüyordum. Işıltılı yıldızlarla bezenmiş gökyüzüne bakarak; “Salak kadın! Bazı belirtilerin doğru çıktığını kabul etsek bile başımıza ne gibi kötü bir şey gelebilir? Yıllardır tattığımız bunca mutsuzluk, şimdi yüz yüze olduklarımız öylesine büyük ki, daha kötüsü düşünülemez! Yakalanıp kızartılmış, yenilmek üzere masaya konulmuş balığın başına başka hangi felaket gelebilir?” diye düşünüyordum. Dalları karlarla kaplı yüksek kavak ağacı mavimsi karanlıkta kefene bürünmüş bir dev gibi dikiliyordu karşımda. Kederli, hüzün dolu duruşundan benim gibi o da yalnızlığı biliyor gibiydi. Uzun zaman gözlerimi ayıramadım kavaktan. Düşüncelerimi sürdürdüm: “Gençliğim boş yere harcandı gitti. Küçücük çocukken annemi, babamı yitirdim, liseden kovuldum. Soylu bir aileden gelmeyim, ama eğilim, öğrenim görmeden büyüdüğüm için bildiklerim basit bir demiryolu yağcısınınkinden fazla değil. Ne yuvam var. ne akrabalarım, ne dostlarım, ne de sevdiğim bir işim... Beceriksizin biriyim, o yüzden gençliğimin en verimli çağında küçük bir istasyona şef olmaktan başka bir şeye yaramadım. Başarısızlıklardan, musibetlerden başka ne gördüm ki? Öyleyse başka nasıl bir felaket olabilir?” Uzakta kırmızı ışıklar göründü. Bana doğru bir tren geliyordu. Sessizce uyuyan bozkır tren gürültüsüne kulak vermiş gibiydi. Düşüncelerim öylesine acıydı ki, sanki yüksek sesle düşünüyordum, telgraf direklerinin inlemesi ile trenin uzaktan gelen gürültüsü de düşüncelerime katılıyordu. Şunları söylüyordum kendime: “Çektiklerimin ötesinde daha ne felaket olabilir? Karımı mı yitireceğim? Yitirsem bile korkunç bir şey değil ki... insan kendi vicdanından bir şey gizlememeli: Sevmedim, sevemedim onu. Evlenirken çocuk yaştaydım. Şimdi genç, sağlam, güçlü bir erkeğim; karımsa çöktü, yaşlanıp aptallaştı, kafası boş inançlarla doldu. Sırnaşık sevgisinde, çökkün göğsünde, sönük bakışlarında bir güzellik bulunabilir mi? Onu sevmiyorum, zar zor katlanıyorum işte... Öyleyse başka nasıl bir felaket gelecek başıma? Hani nasıl derler, gençliğim bir tutam sevgi uğruna uçup gidiyor. Kadınlar vagon pencerelerinde kayan yıldızlar benzeri bir an gözüküp kayboluyorlar. Sevgiyi bulamadım, ilerde de bulamayacağım... Erkekliğim, dinçliğim, sevmeye hazır yüreğim böyle böyle yok olacak. Bendeki bu değerler bozkırın ortasında süprüntü gibi, beş para bile etmiyor...” Tren gürültüyle, uçarcasına yanımdan geçti gitti; kırmızı pencerelerinden düşen ışık beni aydınlatırken umursamadığı belliydi. Çok geçmeden bizim küçük istasyonun yeşil ışıkları önünde durduğunu, kısa bir süre eğlendikten sonra yoluna devam ettiğini gördüm, iki fersah daha yürüdüm, geriye döndüm. Hüzünlü düşünceler bir türlü aklımdan çıkmıyordu. Şimdi bile anımsarım, bunlardan duyduğum bunca acıya karşın sanki daha hüzünlü, daha koyu olmaları için çabalıyor gibiydim. Biliyor musunuz, uzağı görmeyen, onurlarına fazlaca düşkün insanların öyle anları olur ki, mutsuzluklarını düşünmek onlara bir çeşit haz verir, hatta çektikleri acılarla kendi kendilerine caka satarlar? Düşüncelerimin çoğu gerçeği yansıtmakla birlikte saçma sapan, öğünmeye benzer olanları da vardı. Kendi kendime “Daha ne gibi bir felaket olabilir?” diye sorarken bile çocukça böbürleniyor, dünyaya meydan okuyor gibiydim. istasyondan dönerken aynı düşünceler geçiyordu kafamdan: “Peki, daha ne olabilir? Katlanmadığım başka ne kaldı? Hastalık mı çekmedim, para mı kaybetmedim, her gün amirlerimden azar mı işitmiyorum, açlık mı çekmiyorum, istasyonun bahçesine kuduz kurtlar mı girmedi? Daha ne istiyorsun? Aşağılandım, küçük düşürüldüm... Ben de başkalarını küçük düşürmedim değil. Yapmadığım bir şey kaldı, o da suç işlemek! Ancak suç işlemeye yatkın bir adam değilim ben. Mahkemeye gelince, ondan korkmam zaten...” İki bulut parçası ayın yanından uzaklaşmışlar, biraz ötede öyle bir yan yana durmuşlardı ki, sanki ayın duymasını istemedikleri bir şeyi birbirlerine fısıldıyorlardı. Bir esinti bozkırın üzerinden geçerek, uzaklaşan trenin boğuk uğultusunu süpürüp götürdü. Eve vardığımda eşikte karımla karşılaştım. Beni görünce gözlerinin içi güldü, yüzü sevinçle aydınlandı. —Sana vereceğim haberler var! diye fısıldadı. Hemen odana git de yeni setreni giy. Evimize konuk geldi. —Ne konuğu? —Deminki trenle yengem Natalya Petrovna geldi bize. —Hangi Natalya Petrovna? —Amcam Semyon Fiodoroviç’in karısı, canım! Kendisini tanımazsın. Çok hoş, iyi bir kadındır... Karım bunları ciddi bir yüzle, çabuk çabuk fısıldayarak söyleyince ben de somurtmuş olmalıyım. —Bize böyle bir günde gelişi garip ama, ne olur, asma suratını. Ona anlayışlı davran! Ne yapsın, bahtsız bir kadın. Amcam Semyon Fiodoroviç çok katıdır, böyle zorba bir adamla geçinmek olanaksız. Yengem kardeşinden mektup alana değin bizde topu topu birkaç gün kalacakmış. Karım zorba amcasından; genelde insanların, özellikle de genç kadınların zayıflıklarından; herkese, hatta suçlulara dahi kapımızı açık tutmamızdan filan bir sürü abuk sabuk laflar etti. Ben bu sözlerden pek bir şey anlamadıysam da yeni setremi giyip “yenge hanım”la tanışmaya gittim. Sofrada iri, kara gözlü, çıtıpıtı bir kadın oturuyordu. Yoksul soframız, boz renkli duvarlar, doğramacı elinden çıkma hantal kanepe, odadaki her şey, havada uçuşan tozlar bile evimize yeni gelmiş, çevresine anlamlı bir koku saçan, genç, güzel ve günahkâr kadının varlığıyla canlanıp şenlenmişti. Yengemizin ahlakça zayıf bir kadın olduğunu gülümsemesinden, süründüğü kokudan, kendine göre bakışından, kirpiklerini oynatışından, namuslu bir kadın olan karımla konuşurken sesine verdiği tondan anlamıştım. Kocasından kaçtığını, onun hem yaşlı, hem de zorba bir adam, kendisininse iyi yüreğe sahip bir kadındı. Daha ilk bakışta her şeyi anlamıştım. Onun yapısında bir kadını benim gibi ilk bakışta anlamayacak tek erkek kalmış mıdır Avrupa’da, hiç sanmıyorum... Cici yengem gülümseyerek elini uzattı. —Yeğenim olarak böyle iri bir erkeğin karşıma çıkacağını aklımdan bile geçirmezdim, dedi. —Ben de bu kadar güzel bir yengem olduğunu bilmiyordum, karşılığını verdim. Akşam yemeğine yeniden başladık, ikinci şampanya şişesinin mantarı da patlayarak havaya uçtu. Yenge hanım bir dikişle yarım kadeh içli, karım bir aralık dışarı çıktığında ise sıkılmayı bırakarak koca bir kadehi yuvarladı. Hem içtiğim şampanyanın, hem de böyle bir kadının yakınlığının etkisiyle mest olmuştum. Şu ünlü şarkıyı anımsamaz mısınız? Kara gözler, şehvetli gözler, Yakıcı, güzel gözler! Sizi ben ne kadar seviyorum, Sizden ne kadar korkuyorum! Ondan sonra neler olduğunu ben de bilmiyorum. Aşkımın nasıl başladığını bilmek isteyen biri varsa roman, uzun uzun öyküler okusun; benden öğrenmek isterse ona tek söyleyeceğim, gene aynı budalaca şarkının sözleriyledir: Anladım ki, sizi gördüğüm gün. Uğurlu bir gün değilmiş... Her şey tepetaklak oldu. Beni bir tüy gibi döndürerek uçuran korkunç, kudurgan kasırgayı hiç unutmuyorum. Kasırga beni uzun zaman burgacında çevirdi, yeryüzünden karımı da, yengenin kendisini de, benim tüm gücümü, kuvvetimi de süpürüp götürdü. Ondan sonra bozkırdaki o küçük istasyondan alıp bu karanlık sokağa fırlattı. Şimdi söyleyiniz: Başıma daha ne felaket gelebilirmiş?

1967 OCAK .İstanbul.Türkiye'nin en büyük ikinci sineması (birincisi Diyarbakır Dilan) FİTAŞ (Beyoğlu) Ümit Yaşar Oğuzcan'ın 25.Sanat Jübilesi yapılacak. Sunucu Türkan Şoray. Günler öncesinden biletimi almışım.Heyecanla jübileyi bekliyorum. Ümit Yaşar kekeme birisiydi, şiirlerinde de özgeçmişinde de bunu yazar. Ne var ki şiir okudu mu ne kekemelik kalırdı ne tutukluk. Şiiristan, Adak, Bir Gün Anlarsın adlı şiirlerini okuduğunda salon alkıştan yıkılayazdı. Türkan Şoray ise olanca güzelliği ve çekiciliğine rağmen şiirlerin gölgesinde kalmıştı. Ve orada "Görünmeyen Adam" başlıklı andante şiirini okudu. Şiir okumanın,karşı cinsten birine aşık olmanın bir yaşı çağı vardır. Ve bu yaş şüphesiz hormonların zirve yaptığı evrelerdir. Yoksa yaş yetmiş, iş bitmiş zamanında değil. Hayalini bile kuramazsın. Dürtüler ayvayı yemiş çünkü. Bütün bu yaşamın acımasız kurallarına ve dayatmalarına rağmen, şimdilerde millet Face sayfalarında iki satır çiziktirilmiş yazıları okuyor. Yazan şair, okuyan da duygulu oluyor da öyle mi? Ritm yok, ahenk yok, duygu zaten yok. Kafiye, ölçü desen bilmediklerini, beceriksizliklerini örtmek için Modern Şiirde bunlar yoktur diyorlar. On-on beş kişi zor zoraki ağam beğendi diye adamda bir böbürlenme, bir caka fiyaka ki sorma gitsin. Bir diğeri işe girerim, işimi yaptırırım saikiyle bir partiye bilmem ne yardımcısı olarak yamanıyor. Eleştiriye açık, yoruma açık ve doğrulatmaya muhtaç ve sırf kendine paye çıkarmak adına paylaşımda bulunuyor. Öyle değil de böyledir dedin mi kızılca kıyamet kopuyor. Yaşı da içi de geçmiş zatı muhterem bir takım satırlar yazıyor şiir adına.. Ama şiirin kaliteli ve iyi okunmasını katletmek için Soğudca, Akadca, Latince, Farsça ölü arkaik kelimeler patlatıyor.Tabii okuyucunun bunları, anlamasına, bilmesine imkan yok. Zaten kendisi de bunun bilincinde olaraktan dipnot düşerek o kelimeleri açıklıyor. Şimdi düşünün bir şiir okuyor veya dinliyorsunuz. Birçok kelimenin anlamını bilemiyorsunuz. İp kopuyor ama siz, "bi dakka hemşerim ben bir dipnotu okuyayım da bu şiiri anlayayım" mı diyeceksiniz. Ne cinlik ama. Elinde android telefonla iki resim çekip bir de başlık patlattı mı oluyor sana gazeteci.Onlara zaten dokunamazsın bile. Eh bütün bu herc ü merç içinde benim gibi kalem efendisi boğulur, darlanır. Yaşar Kemal Ağrı Dağı Efsanesini yazarken Doğubeyazıt'a ve Iğdır'a gelmiştir. Ama Küp Gölünü görmemiştir. Şayet görseydi o su birikintisinde (köylüler Göl diyorlar) Gülbahar'ı boğdurtmazdı. Zira derinliği dizi bulmaz, dahası yazın ise kurur. Çapı ise on metre bile değildir. Orhan Kemal KAÇAK adlı romancığında ağayı öldürüp devrimci olmak modasına uygun olarak dul ve güzel Hacer'in evine sığınır. Birkaç gün sonra Hacer banyo yaparken çatı arasından Habip görür, dikizler. Sonra birlikte olurlar. Ve yazar 76 sayfa bu konuyu anlatır. Erotik kitapların ünlü yazarı Henry Miller'e taş çıkartır. Fakir Baykurt, Yaşar Kemal ile başlayan ağa öldürme geleneğini sürdürür. Devrimcilik önce ağaya isyan ve öldürme zırvalığığıyla başlar yani.Tırpan'da, köyün körpe güzeli Musdı Ağaya zorla verilir. Musdı Ağa düğünde o günlerin ABD aleyhtarlığına gönderme yapılacak ya, Smith Wessonunu çeker, aArt arda ateş eder. Sonra şarjörü değiştirir. O yıllarda Türk köylülerinde Smith Wesson yoktur. Nagant (Rus toplusu) ve revolver (İngiliz toplusu) vardır. Ayrıca Smith Wesson topludur. Yedek şarjörü de olamaz. Çok sonraki yıllarda şarjörlü üretime geçildi. En ünlü solcu gazeteci yazar Çetin Altan'ın çocuklarının adı Ahmet, Mehmet; Aziz Nesin'in oğlunun adı Ali. Ne tuhaf bir paradoks. Bir siyasetçi ile konuşuyorum. Bir arkadaşının paylaşımını rica ediyorum, olmaz diyor. Özelmiş, gizliymiş. Ah güzelim, herkese açık ve on binlerce kişinin görüp bildiği bir yazının özeli gizlisi nasıl olur ki? İki gündür haberlerde TSK Irak'ta harekatlarına devam ediyor, deyip duruyorlar. Harekat zaten çoğuldur. Ya harekat diyeceksin ya hareketler. Spikeri kınayamıyorum bile. Davutoğlu başbakanken defaatlerce dedik gibisinden cümle kurduktan sonra. Malum Prof kendisi... Veya Ce Ha Pa diyerek Türkçeyi katletmeleri. Cumhurbaşkanı Sayın Erdoğan ABD Başkanı Trump ile 15 dakika telefon görüşmesi gerçekleştirdiler diye Külliye'den açıklama geliyor.İki başkan telefonla görüştüler deseler olmaz. Bir tür veda yazısı olduğu için derdimi kısa anlatamıyorum.Zira kısa yazmak uzun vakit alır ve pek zordur. Dünyanın en matrak ve en ünlü ressamlarından birisi Picasso'dur.Esas adı şöyledir; Pablo Diego José Francisco de Paula Juan Nepomuceno María de los Remedios Cipriano de la Santísima Trinidad Ruiz y Picasso. Kim aklında tutacak veya söyleyebilecek. Annesi babası dahil.

İnsanları HAK YOLU'na çağırmanın zamanıdır. Çünkü zaman kötüdür. Batıl görüşler yayılmakta ve insanlığı boğmaktadır. Bazı devlet ve şirketler, halkları boğazlamak için durmadan silah üretmekte, başka milletlerin topraklarına el koymaktadır. Barışa susamış büyük insanlık hak ve adalete ulaşacağı günlerin özlemi içindedir. Küçük bir azınlık, dünyada var olan servetin büyük bölümüne el koymuştur. Zenginler, yoksulları ezmektedir. Ahlak bozuktur. Halka durmadan yalan söylenmektedir. Sömürücü ve zalimlerin efendiliklerini devam ettirmek için uydurdukları ahlak, bilinçsiz kitleleri de zehirlemektedir. Buna karşı HAK YOLU'nun ilkelerini savunmak ve yaymak acil görevdir, halkların gücünü birleştirerek sömürücü, zalim ve ahlaksızların saltanatlarına son vermek şarttır. İnsanlığın kentler kurmaya başladığı ve sınıflara ayrıldığı binlerce yıl öncesinden beri, HAK YOLU’nun önderleri ve savunucuları vardı. Bugün de Latin Amerika’dan Doğu ve Güneydoğu Asya’ya, Afrika’dan Avrupa’ya kadar milyarlarca insan Hak Yolunun yolcusudur. HAK YOLU, halk yoludur. HAK YOLU, dinlerle mücadele halinde değildir. Onun şiddetle karşı çıktığı, halk yığınlarının bir avuç sömürücü ve zalim tarafından aldatılması ve köle olarak kullanılmasıdır. Hak Yolu, hangi milletten olursa olsun, hangi dilden konuşursa konuşsun, hangi Tanrıya inanırsa inansın, bütün insanlığı kardeş olarak görür. Her birinin vazgeçilmez hakları olduğunu ve bu haklara herkesin sahip olması gerektiğini kabul eder. HAK YOLU, çağımızın insanlık için yüz karası olan emperyalizme ve her türlü hegemonyacılığa düşmandır. Her milletin kendi vatanında özgürce kendi geleceğini kurması gerektiğine inanır. HAK YOLU, insanın insanı sömürmesine karşıdır. Herkesin emeğinin karşılığını almasını savunur. HAK YOLU'nun yolcuları, kendileri için ne isterlerse başkaları için de onu isterler. HAK YOLU bilimin gösterdiği yoldan ayrılmaz. Bilim ve teknolojinin insanlığın zararına değil, halkların refah içinde yaşaması için kullanılmasını savunur. HAK YOLU, kadınların binlerce yıldır gasp edilen haklarını iade eder. HAK YOLU, toplumu yönetme hakkının ancak üretici ve emekçilerin hakkı olduğuna inanır. Emekçilere ve onlara hizmet eden bilim ve sanat insanları arasında düşünce ve ifade özgürlüğünü gerçekleştirir. Hiç kimsenin toplum üzerinde diktatörlük uygulamasına izin vermez. Toplumların aşağıdan yukarıya doğru seçilmiş yetkili organlar eliyle yönetilmesini savunur. HAK YOLU barışçıdır. Her türlü savaşa ve silahlanmaya karşıdır. Ancak pasifist de değildir. Toplumları köleleştiren ve çürüten akımlarla, kurum ve kişilerle etkin olarak mücadele eder. HAK YOLU mensupları yalan söylemez. Çünkü gerçekler onlardan yanadır. HAK YOLU’ndan gidenler, sade bir yaşamı tercih ederler. HAK YOLU, Köleci devirden başlayarak tarih boyunca ezilen sınıflar tarafından verilmiş kurtuluş mücadelelerinin mirasçısıdır. Hangi devirde, hangi sınıflar ve hangi milletler tarafından yaratıldığına bakmadan bunlar içinde halkın işine yarayanları seçerek alır ve kendine mal eder. HAK YOLU, dogmalara iltifat etmez. Çağın bilimsel ve sosyal gelişmelerine göre kendini yeniler. Dinlerin iyi insanlar için öte dünyada vaat ettikleri cenneti bu dünyada HAK YOLU’nda olanlarla kurmak mümkün ve gereklidir. (18 Temmuz 2019) zekisarihan.com

24 Büyük dünya patronunun G24 Zirvesi adı altında Japonya’da düzenlenen buluşmaya katılan Recep Tayyip Erdoğan’ın, yaptığı görüşmelerden ne gibi bir sonuç aldığı tartışmalı ama o Türkiye’ye önemli bir kararla döndü. Japonya'da kız üniversitelerinin bulunduğunu öğrenmişti. Döner dönmez, sıcağı sıcağına YÖK başkanına Türkiye’de de kadın üniversitelerinin kurulması üzerinde çalışılmasını emretti. Artık geleceğimiz tek bir kişinin ağzından çıkacak kararlara göre biçimlendiğine göre, YÖK başkanının emredileni yerine getirmesi beklenir! İLİM ÇİN'DE DE OLSA Hazreti Muhammed’in “İlim Çin’de de olsa alınız” sözü ünlüdür. Çin çok uzaktı ama çok eski bir uygarlıktı. Hazreti Muhammed’in “uzak yakın demeyin. Olumlu görüş ve uygulamaları nerde görürseniz alın” anlamındaki tavsiyesi 12. Yüzyıla kadar parlak dönemlerini yaşayan bir İslam uygarlığının ilkesi oldu. Çin’de 1949’dan beri karma eğitim uygulanmaktadır. Bizimkilerin Çin’le ilişkileri yalnız ekonomik konulardadır. Oradan karma eğitimi alacak değillerdi. Daha ötede Japonya’da teknolojide çok ileri olmakla beraber, kadının toplumsal hayatta ikinci planda olduğu bir uygulamayı keşfediverdiler... Nitekim ileri Batı ülkelerinde de geçen yüzyıldan kalma geleneksel kurumlar hâlâ yaşamaktadır. İngiltere ve Kuzey Avrupa’da hâlâ kral ve kraliçeler var. “Bizde niçin olmasın?” anlayışı gelmiş başımıza oturmuştur bile. YÜZ YIL ÖNCEKİ EĞİTİM BAKANLARI BİLE Türkiye’de Üniversite 1900 yılında, Kız Üniversitesi ise 1914’te açıldı. Aradan 7 yıl ancak geçmişti ki 1921’de kızlarla erkekler aynı sınıf ve sıralarda ders görmeye başladı. Türkiye’nin tek üniversitesi İstanbul’daydı. Bu olay da gösteriyor ki, İstanbul Hükümetinin eğitim bakanları, bugün eğitime yön verenlerden daha ileri idiler. Türk milletinin esas yatağı olan köylerde kadın erkek birlikte imece yaparken, kasaba gericiliği kadınların eğitim ve sosyal hayata katılmalarını mümkün olduğu kadar kısıtlama yoluna gitmiştir. Sonunda okula gitmek herkes için kaçınılmaz bir zorunluluk haline gelince bu ortaçağ artığı sınıf, şimdi hiç değilse kız ve erkeklerin okullarını ayırma sevdasındadır. Bu yeni bir çaba da değildir. 1990’larda iktidarı ele geçirmiş gericilik, düzenlediği eğitim şuralarında dağıttığı kitaplarda Amerika’da yalnız kadınların öğrenim gördüğü üniversitelerin sayısını yayımlıyor ve Türkiye’de de böyle olmasını istiyordu. Gene 1990’larda eğitimi özelleştirme ve paralı hale getirme planlarını yürütürken Güney Kore ve Japonya’daki özel okul sayılarını keşfetmişlerdi. KANUN: KARMA EĞİTİM ESASTIR Ne var ki Türkiye, 1924’te bütün ilkokullarda, 1926’da da ortaokullarda karma eğitime geçmiştir. 1973 tarihli 1739 Sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu karma eğitimin esas olduğunu emrediyor. Yalnız kız veya erkeklere öğretim vere gelmekte olan bazı okullar da kanun gereğince karma hale getirildi. 2000-2001 öğretim yılından beri artık bütün okullarımız karma eğitim veriyor. İlkokuldan üniversite sonuna kadar karma eğitimden geçmenin insanı nasıl olgunlaştırdığını, hayata hazırladığını, bunun insan psikolojisi ve aile hayatında nasıl yapıcı bir rol oynadığını bütün eğitimciler bilir. Japonya’da üniversiteye devam eden kızların yüzde yirmilerde kalması, Türkiye’de ise bunun yüzde ellileri bulması çok anlamlıdır. Milletin yüz elli yıl boyunca çağdaşlaşma yolunda edindiği kazanımları onun elinden tek tek almaya çalışan bir feodal zihniyet, eğitimde yaptığı bunca tahribat yetmiyormuş gibi şimdi de kız olsun erkek olsun öğrenim gören gençlerimiz için yeni bir tuzak hazırlıyor. Türkiye demokrasisi tek adam rejimine son vererek parlamenter demokrasiyi onun elinden geri almaya uğraşırken başımıza gelen şu işe bakın! (7 Temmuz 2019) zekisarihan.com

“İnsan doğası denen bir şey yoktur, insan toplumsal ilişkilerin bir sonucudur”. Marx Sözlüğümüz, nefret kelimesini; “1. Bir kimsenin kötülüğünü, mutsuzluğunu istemeye yönelik duygu. 2. Tiksinme, tiksinti” olarak tanımlamıştır. Nefret, insana ait bir duygudur. Yıkıcılığın ve negatifliğin dışa vurumudur. Yoğun düşmanlığı getiren, yitirilen bilinçlerin duygusudur. Anlama kapasitenizi daraltarak, gözlerinizin hışımla kısılmasına ve etrafa çatık kaşlarla bakmanıza sebep olan urdur. İnsanoğlunun karanlık tarafıdır. Zayıflığı ve çaresizliği de getirmektedir. İnsanın kalbinde kanayan bir yaradır. Kapanmayan bir hesabı anlatmaktadır nefret... Hoşgörüye, kişinin yaşama açılan penceresinin ortaklaşmaya kapalı olmasıdır. İnsanı kuşatma altına alarak kapatır ve adeta sürükler, yaralar, eksiltir. İnsanın kendisini de yıpratmayı göze almasıdır. Sürekli olarak devam eden bir durumdur. İnsanın değerlerine ve nesnelliğine zarar vermektedir. İnsanın içini yakan bir kaybetmişlik duygusudur. Egosal bir durumu ortaya çıkarmaktadır. Kişinin özerklik işlevinin kaybıdır. İnsanın, doğal sevgisini kaybetmesini getirmektedir. Kişi nefret ettiği insanları dışlama yönündedir. Dışladığı kişiye karşı empati kurması zorlaşmaktadır, karşı tarafı anlayamaz hale getirmektedir. Nefret edilen, değer açısından değersizliği getirir. Nefret de asla karşındakinin iyi ve doğru tarafını göstermez. Onun içindir ki, nefretin gözü kördür. Zehir zemberek acı bir meyveye benzemektedir. İçinizdeki tüm güzellikleri kirletmektedir. İnsanın hayata bakış açısını olumsuz yönde değiştirmektedir. İnsana gereksiz bir yük getirir. İnsana olumsuz yönde hakim olabilmektedir. Doğaya, insanlığa, güzelliğe aşka kalbini kapatmaktır. Analiz eksikliğini ortaya çıkarır. Yorucudur ve insanı tüketmektedir. Kötümser olmayı, öfkeyi beslemektedir. İnsanı içinden çıkılamaz bir kısır döngüye götürür. Duyguları köreltmektedir. Nefret eşduyumun yitimidir. Bir diğer canlıyla aradaki bağın kopmasıdır. Ötekini görememektir, onu anlayamamaktır, ona nasıl karşılık vereceğini, ona göre nasıl konumlanacağını bilememeyi getirmektedir. Nefretin bir sonu, sürekli harmanlandığı zaman yoktur. Peşinden yıkım ve acıyı getirmektedir. İnsan olmaktan çıkıştır. Emek harcanmasına gerek yoktur. Olayı anlamayı getirmez. Soruların cevabını bulmak için beyni yormak zorunda kalınmaz. Etrafınızdakileri de sarmaktadır. Kolaylıkla yayılabilmektedir. İktidarın gücü ile birleşince, önüne geleni sürükleyen bir yıkım aracına dönüşmektedir. Nefrette, reddetme, inkâr ve tahammülsüzlük duyguları egemen olmaktadır. Nefret duygusunun sarmalına dolanan insan, yaşamın felsefesini, varlık nedenini, canlı sevgisini tüm insani değerleri küçümsemektedir. Nefret, nefreti çağrır... Nefrette ortadan kaldırmaya giden bir süreç vardır. Nefret başa geçtiğinde; kin, öç, intikam peşinden gelmektedir. Arkasından sancılar, acılar, gözyaşları yerini almaktadır. Nefret nefreti besleyip büyütür. Nefret eken sevgi değil, nefret biçiyor. Yok etmeyi getirir. Rakel Dink'in dediği gibi "Bir bebekten katil yaratırlar..." Mandela şöyle diyordu: “Düşmanlarımdan nefret edersem, onlar kazanmış olur. Çünkü onların güç aldığı siyaset, nefret üzerine kuruludur. Ben onca yılı hapiste, düşmanlarıma kin duymayarak ve onlara benzemeyerek geçirdim”. Nefret sözleri kırıcılığı simgelemektedir. Nefret söyleminin temelinde önyargılar, ırkçılık, yabancı korkusu, ayrımcılık, tarafgirlik, cinsiyetçilik ve homofobi bulunmaktadır. Kadınlara, cinsel kimliklere, yabancılara ve göçmenlere, değişik inançlara ve mezheplere engellilere ve çeşitli hastalıklara yönelik de olmaktadır. Spor alanının da yeri hazırdır. Bu tip söylemler aynı zamanda ırkçılık ve şiddet içeren ifadeleri de kendi içersinde barındırmaktadır. “Rum hırsız”, “Ermeni katil”, “Romen dolandırıcı” “hırsız ibne” çıktı vb... Bir kesimi savunmasız, zayıf gösteren şiddete meyilli sözlerdir. Hoşgörüsüzlükten kaynaklanmaktadır. Ötekileştirmeye ve yalnızlaştırmaya yönelik, ön yargılardan beslenerek nefreti yayan, teşvik ederek, savunan ifade biçimidir. Bu hiyerarşik yapıyı, eşitsizliğe destek veren araç konumundadır. Nefret söylemi genellikle siyaset tarafından kullanılmaktadır. Farklı olana tahammülsüzlüğü getirir. Kısmi medya ile beslenip, büyütülmektedir … Kısmi medya egemen ideolojinin bir aygıtı olarak milliyetciliği, ırkçılığı yeniden üreterek toplumsal öfke ve nefretin ötekilere karşı yönelmesine neden olmaktadır. Nefret söyleminin en belirgin özelliği mağdurlarını sessizleştirerek sunmasıdır. “Nefret söylemi”, şiddeti, zulmü desteklemektedir. Yıkıcı etki yaratarak toplumsal barış ve huzuru önemli ölçüde zedelemektedir. Facebook duvarı ve Twitter gönderileri bazı kullanıcıları tarafından da nefret söylemi yayılarak kullanılmaktadır. Nefret yaşamımızda öne geçmemeli. Hacı Bektaş-ı Veli’nin “Her arar isen kendinde ara” sözü önemsenmelidir... Nefret söylemini engellemenin yolu öncelikle onu üretmemekten geçmektedir. Barış dilinin oluşturulması bir arada yaşama kültürüne katkı sağlayacaktır. “Yaşa ve yaşat” felsefesini özümsenmelidir. Vicdanları duyarlı kılma adına nefrete icabet etmemek gereklidir. Büyüklük göstermek kalben huzuru da getirecektir. Kurtlar Vadisi gibi nefreti körükleyen yapımlar yerine hoşgörüyü anlatan yapımlar izleyiciye sunulmalıdır. Eleştirel Yeni Medya Okur Yazarlığı geliştirilmelidir. Toplumun bilinçlendirilmesine katkı sunulmalıdır. Önyargıdan kurtulmak ancak doğru bilgiye sahip olmakla mümkün olacaktır. Eleştiri, sorgulama kültürü ve hoşgörü geliştirilmelidir. “Akraba Akreptir” ile atasözlerine uzanan bir olgunun toplum yaşamından çıkarılması yararlı olacaktır. Sanata önem ve yaygınlaştırılmasına katkı verilmelidir. Yıkıcı duyguların yerine yapıcı duygularla hareket edilmelidir. Nefret söylemini önleyici nitelikte olmak üzere, tarihsel bir yüzleşme yapılmalıdır. Özgür Karakaya ozgur694@hotmail.com

HALKIN GÜCÜ BAŞARDI 22 Haziran günü, içimde yarın sandığa gidecekmişim gibi bir his vardı. Seçim günü plan 23 Haziran’da da aynı duyguyla uyandım. Nerdeyse giyinip tıraş olacaktım ki, Ankara’’da oturduğumu, seçimin İstanbul’da olduğunu hatırladım. Bu durum, İstanbul Belediye Başkanlığı için yenilenen seçimlerin aslında İstanbul değil Türkiye seçimi olduğunu gösteriyor. İstanbul’un nüfus yapısı bakımından bütün Türkiye’yi temsil etmesi bir yana seçim çalışmaları da bütün Türkiye’ye yayılmıştı. Türkiye’nin demokrasi tarihinde, sonuçları 23 Haziran seçimleri kadar merakla beklenen bir seçim olmuş mudur bilmiyorum.31 Mart seçim sonuçlarının akla ziyan gerekçelerle iptal edilmesi üzerine 23 Haziran seçimlerinin Millet İttifakı adayı Ekrem İmamoğlu tarafından yeniden kazanılacağı belli gibiydi. Belediyenin kaynaklarına varıncaya kadar bütün propaganda araçlarını sonuna kadar ve son ana kadar devreye sokan iktidar bloğu durumu seziyor, son bir umutla Tayyip Erdoğan’ı sahaya indiriyordu. DEMOKRASİ TSUNAMİSİ Doğrusunu söylemek gerekirse İmamoğlu’nun bu üç aydan kısa sürede aradaki 13.729 oy farkını 56’ya katlayarak 808.426’ya çıkaracağını, İktidar adayının Yüzde 44.99 oyuna karşılık oyların yüzde 54ç21’e çıkaracağını hemen hiç kimse tahmin edemezdi. 31 Mart seçimlerinden hemen sonra “Daha Büyük Farkla” başlıklı yazımda oran vermemekle birlikte ben aradaki farkın yüzde 2 olabileceğini tahmin ediyor, bu şartlarda bunun büyük bir zafer olacağını düşünüyordum. Bu farkın yüzde 9’a çıkması İstanbul Belediye seçimlerinde görülmemiş bir durumdu. Bu durum büyük bir dip dalgasının harekete geçtiğini gösteriyor. 23 Haziran gecesine kadar herkesin birbirine sorduğu soru şuydu. “AKP, seçim sonuçlarına rıza gösterecek mi?” Buna benim verdiğim yanıt şuydu: Aradaki fark büyük olursa razı olmak zorunda kalır. Ancak iktidarın başkanı çalıştırmamak için yapmayacağı yoktur.” Bunu zaten iktidarın en yetkili kişisi kendisi söylüyordu. Herkes bunu duydu. Fakat dip dalgası bir tsunami hâlini alınca, iktidar yelkenleri suya indirmiş görünüyor... Yenilenin yenilgiyi kabul etmesi ve kazanana başarılar dilemesi, olağanüstü bir durum gibi algılanıyor! Hangi dağda kurt ölmüştü? Kurt, dağda değil, seçim sandıklarında ağır bir yara almıştı ve muhtemelen artık bu yarasını saramayacak! DİKTATÖRLÜK KAYBETTİ Seçim akşamında seçim sonuçlarının kendini belli etmesinden beri televizyonlarda ve gazetelerde yorum sağanağına tutulmuş durumdayız. AKP-MHP İttifakı neden kaybetmişti? Bu seçim sonuçlarını nasıl okumalıydık? Bundan sorma neler olabilirdi? Bu tarihî seçim sonuçları için yapılmadık yorum kalmadı ve bunlarda birçok gerçeğe vurgu yapıldı? Ben de bundan önceki seçimlerde olduğu gibi, kendimi bu seçimler hakkında birkaç ana noktaya değinmek zorunda hissediyorum. Bu bir yurttaşlık hakkı ve görevidir. Bu görüşlerimden ötürü bir partiden atılma riskim de yok! O, 2012’de gerçekleşti, ben de çok rahatladım… KAYBEDEN: Irkçılık ve gericilik, saldırganlık, yalancılık, siyasi zorbalık, kışkırtıcılık, kamplaştırma, düşmanlık, fitne ve fesat, kibir, hakaret dili kaybetmiş, demokrasi, birlik, kardeşlik, hoşgörü, dürüstlük, sevgi kazanmıştır. ERDOĞAN’IN DURUMU: Kendini tek yetkili sayan ve hukuku da buna göre düzenleyen Tayyip Erdoğan’ın prestiji çok ağır bir yara almıştır. Kaybetmeyi hayalinden bile geçirmediği bir dönemde söylediği “İstanbul’u kazanan Türkiye’yi kazanır” sözü ona aittir. Şimdi Millet İttifakının, İstanbul’u yüzde 54.21 ile alması ve İstanbul’un 39 ilçesinden 28’nde İmamoğlu’na daha çok oy çıkması nedeniyle Erdoğan Türkiye’yi gerçekte kaybetmiştir. Sonuçları ölçü alarak istifa etmesi gerekirdi ancak iktidar hırsı nedeniyle ondan böyle bir şey beklenmiyor. Seçimin kaybeden tarafı, sonuçları kendi zaferleri gibi göstermeye çalışıyor. Neymiş? Sandık, onların aşkıymış ve sandık sonuçlarına rıza gösteren bu Cumhur İttifakı’nın ne kadar demokrat olduklarını anlamamız gerekiyormuş. Doğrusu ise şudur: İktidarı hiçbir biçimde bırakmamaya ant içmiş bir siyasi akım, bunun için kırk takla atsa da halkın gücüyle baş edememiştir. Bundan sonra neler olabileceğini gelecek yazıya bırakalım. (26 Haziran 2019) zekisarihan.com

KÂZIM KARABEKİR HAKLI ÇIKTI 17 Nisan 1940 günü TBMM’nde Köy Enstitüleri Yasası görüşülürken çok az mebus söz almıştır. Tek Parti döneminin Meclis hayatını bilmeyenler, enstitülere karşı olan mebusların o gün Meclise gelmediğini ileri sürüyorlar. Oysa o dönemde Meclis’e devamsızlık yaygındır. Bunun nedeni de Meclise gelen her tasarının zaten kanunlaştığını gören mebusların devam etmekte bir yarar görmemiş olmalarıdır. Köy Enstitüleri Yasası görüşülürken söz alan birkaç kişiden biri Kâzım Karabekir’dir. Karabekir Enstitü yasasını benimsemektedir, yalnız küçük bir tereddüdü vardır. Bunu kürsüde yasa tasarısını tek tek okuyup sorulara yanıt veren Bakan Hasan Ali Yücel’den sorar. Enstitüler yalnız köylerden öğrenci alacaktır. Bu çocuklar, köylerin arasında kurulan Enstitülerde beş yıl öğrenim gördükten sonra şehirlerle temas etmeden gene köylere gönderileceklerdir. Bu durum köy çocuklarında bir “zümre şuuru” uyandıracak olmasın! Karabekir’in kaygısı budur. “Zümre şuuru” dediği o dönemde şiddetle yasak olan “sınıf bilinci”dir. Hasan Ali Yücel onun endişelerini gidermeye çalışır: CHP, bütün okullarda memleket evlatlarına aynı programı okutmaktadır, Bu program imtiyazsız sınıfsız kaynaşmış bir kitle olduğumuzu söyler. Dolayısıyla köy çocuklarının bir sınıf bilincine kavuşacaklarından endişe etmeye mahal yoktur! 1940 koşullarında köy enstitülerinde yeşeren solculuk gerçekten de orada uygulanan programlardan ve öğretmenlerin telkinlerinden kaynaklanmış değildir. Köye ve köylüye hizmet aşkıyla yetiştirilen bu gençlerin yurtsever birer Atatürkçü olduğunda şüphe yoktur. Şehir okullarında yetişenlerden farklı olarak bunlar, içinden geldikleri köy toplumunun ihmal edildiğini, şehirle köy arasında korkunç bir uçurum olduğunu görmüşlerdir. Bunu görmemek için de zaten gözlerinin kör olması gerekirdi. Zaten hepsi görmüş de değildir. Enstitülerde cadı kazanının kaynatılması için birkaç kıvılcımın parlaması bile yeterliydi. Karabekir, Kurtuluş Savaşı yıllarında da, İsmet Paşa tarafından alındığı Mecliste de Türk ticaret burjuvazisinin sözcüsüdür. Burjuvazi kentin bir ürünüdür. Burjuva ideolojisi ve kültürü kentlerde yaygındır. Karabekir’in köy çocuklarının bu kültürle tanıştırılarak burjuvazinin çıkarlarına göre yetiştirilmelerini, emekçi sınıfların ideolojisinden yalıtılmalarını istediği aşikârdır. BEN NEDEN BÖYLEYİM? Ben bir köy enstitünde değil, onun devamı olan bir öğretmen okulunda okudum. Enstitüler kapatıldıktan dört yıl sonra 1958’de o okula kaydoldum. Fakat okulumuzun kuruluşu ve biz köy çocuklarının yetişme koşulları aynıydı. Yani köyden alınıyor, köylerin arasında kurulmuş bu okulda altı yıl, şehirle temas etmeden öğrenim görüyor ve gene köylere gönderiliyorduk. Biz de enstitülerde olduğu gibi, kent okullarında uygulanan müfredata bağlıydık. Aramızdaki fark onların burjuva kültüründen etkilenmesine karşılık bizim o kültürle temas edemiyor olmamızdı. 27 Mayıs Devriminden iki buçuk yıl sonra, 16 Aralık 1962’de bir Amerikalı uzman okulumuzda incelemeler yaptı. Öğrencilerle de görüştü. Okulumuzun bir şehir kıyısına taşınacağı projesinden söz etti… Dönemin fikir genişliği ortamında birçoğumuz devrimci görüşleri benimsedik. Fakat kent kültürü dairesine girmedik. Örneğin ben sporla, futbolla hiç ilgilenmedim. Hiçbir maça gitmedim. Spor toto ve kumar oynamadım. Tommiks, Teksas gibi Amerikan çizgi romanlarını okumadım. Hayat ve Ses “mecmua”larını değil, sanat ve edebiyat dergilerini okudum. Dans etmeyi öğrenmedim. Yıldız falıyla ilgilenmem. Boyun bağını zorunlu olduğum için taktım. Bol paçalı pantolon giymedim. Kızların mini etek giymelerini, erkeklerin saç uzatmalarını da her zaman yadırgadım. Şortla denize girerken bile utanırım. Pahalı lokantalarda yemeğe verilen parayı ziyan sayarım. İçkiye alışmadım. Yaş günü kutlamam. Bunun anlamı, benim ve benim konumumda olan arkadaşların devrimci düşüncelerle tanışmış olmamıza rağmen burjuva şehir kültürüyle temas etmemiş olmamızdır. Sosyalizm sanki kentlere uğramadan uçup gelmiş, bizi bulmuştur. Bu iyi mi olmuştur, kötü mü olmuştur? Bana göre bu bize bazı artı değerler kattı. Kentli burjuva ailelerinin çocuklarından da devrimciler yetişmemiş değildir. Fakat onların devrimciliği ile bizimkiler arasında farklar vardır. Onlar çabuk parlamışlar ve çabuk sönmüşlerdir. Yenilgi anlarında ya umutsuzluğa kapılıp pasifleşmişler ya da kendi sınıflarının savunuculuğuna soyunmuşlardır. Emekçi kitlelerle (işçi ve köylülerle) kopmaz bağları olanların saf değiştirmesi ise zordur. Kanımca Kâzım Karabekir, kaygılarında haklı çıktı. Bunu kendi yaşamımdan görüyorum. Köylerden alındık, köyler arasında kurulan bir okulda okuduk ve şehirle temas etmeden (burjuva kültürüyle donanmadan) gene köylere atandık. Bu atmosferde edindiğimiz devrimci kimlik de hayat boyu bizi bırakmadı. (3 Haziran 2019) zekisarihan.com

silkin at çağın ötesinden gelen kamburunu, urunu ve korkularını kır buzullarını donmuş vadilerin mor menekşeli sıra dağları yeniden kur promethus’un ateşi hiç sönmedi ki spartakus’un bakışları bizle ayakta rosa’nın gözleri savurur fırtınaları sıyır paslanmış metalleri sürgün edilmiş coğrafyandan çelikten kuşan yanardağ bedenini kıpırda kıpırda da görsün dünya alem kumdan kaleleri gözün bulabileceği kalbin dokunabileceği usun güneşle buluşacağı gülüşlerin gökyüzü olacağı imkansız uzaklara koş yanı başındaki uzaklara #EDEBİYAT #ŞİİR #YUSUFAKSOY

İki oğlan çocuğu rıhtım duvarının üstüne oturmuş zar atıyorlardı. Adamın biri, bir heykelin basamakları üstünde, kılıç sallayan kahramanın gölgesinde gazete okuyordu. Kızın biri çeşme başında bakracına su dolduruyordu. Bir meyve satıcısı malının yanı başına uzanmış gölü seyrediyordu. Bir meyhanenin iç tarafında iki adamın şarap içtiği, açık kapı ve pencere deliklerinden bakınca görülüyordu. Meyhaneci ön tarafta bir masada oturmuş kestiriyordu. Bir kayık, suyun üstünde taşıyorlarmış gibi yavaşça, küçük limana giriyordu. Mavi giysili bir adam karaya çıktı ve halatları halkalara geçirdi. Gümüş düğmeli siyah elbise giymiş öteki iki adam da, kayıkçının arkasında bir sedye taşıyordu; sedyede, iri çiçek örnekleriyle süslü, kenarları püsküllü ipek bir örtünün altında bir insanın yattığı anlaşılıyordu. Rıhtımda hiç kimse bu yeni gelen kişilerle ilgilenmedi; henüz halatlarla uğraşan sandal kaptanını beklemek için sedyeyi yere koyduklarında bile hiç kimse onlara yaklaşmadı, bir soru yöneltmedi, dikkatle bakmadı. Kaptan, kucağında bir çocukla ve saçları dağınık halde sandalda beliren bir kadın yüzünden biraz daha oyalandı. Sonra bu yana geldi, sol tarafta suyun yakınında, yukarı dosdoğru yükselen sarımsı, iki katlı bir binayı gösterdi, taşıyıcılar sedyeyi kaldırdılar ve alçak, ama ince sütunlardan oluşan bir kapıdan içeri götürdüler. Küçük bir oğlan pencerenin birini açtı, taşıyıcıların evde gözden kaybolduğunu görünce çabucak pencereyi gene kapattı. Ardından kapı da kapandı; kapı siyah meşe ağacından özenle yapılmıştı. O ana kadar çan kulesinin etrafında uçuşan bir güvercin sürüsü evin önüne kondu. Güvercinler yemleri bu evde saklanıyormuş gibi, kapının önüne toplandılar. Bir tanesi birinci kata kadar uçtu ve pencerenin camını gagaladı. Bunlar açık renkli, bakımlı, canlı hayvanlardı. Sandaldaki kadın engin bir hareketle güvercinlere yem attı, onlar da yem tanelerini topladılar ve sonra kadına doğru uçtular. Silindir şapkasında siyah matem bandı bulunan bir adam, limana giden dar ve dik sokaklardan birinden indi. Dikkatle etrafına bakındı, buradaki her şey canını sıktı, bir köşede bulunan çöplerin görünümü karşısında yüzünü buruşturdu. Heykelin basamakları üstünde meyve kabukları vardı, geçerken bastonu ile bunları aşağı doğru itti. Odanın kapısını vurdu, aynı zamanda da silindir şapkayı siyah eldivenli sağ eline aldı. Kapı hemen açıldı, sayıları elliyi bulan küçük oğlan uzun koridorda bir halka oluşturdular ve eğilerek selamladılar. Sandalın kaptanı evin merdiveninden aşağı indi, adamı selamladı, yukarı çıkardı, birinci katta onunla birlikte ince yapılı, süslü localarla çevrili avluyu dolaştı ve ikisi de, oğlanlar saygı işareti anlamına gelen bir uzaklık bırakarak arkalarından gelirken, evin arka tarafındaki serin ve büyük bir odaya girdiler; bunun karşısında başka ev yoktu, yalnız çıplak, gri siyah bir kaya duvarı göze çarpıyordu. Sedyeciler, sedyenin baş tarafına birkaç uzun mumu dikmek ve yakmak işiyle uğraşıyorlardı, ama bunun sonucu aydınlık meydana gelmedi, yalnızca biçimsel olarak önceden var olan gölgeler kıpırdadı ve duvarlarda oynaştı. Sedyenin üstünden örtüyü kaldırdılar, içinde saçı sakalı yabansı biçimde birbirine karışmış, teni güneşte yanmış, galiba avcıya benzeyen bir adam yatıyordu. Hareketsiz yatıyordu, görüldüğü kadarı ile soluk almıyordu, gözleri kapalıydı, gene de onun bir ölü olabileceğini yalnızca çevresi sezdiriyordu. Adam sedyeye yaklaştı, elini orada yatanın alnına koydu, sonra diz çöküp dua etti. Kayıkçı odayı terk etmeleri için taşıyıcılara işaret verdi, çıktılar, dışarda toplanmış olan çocukları dağıttılar ve kapıyı kapadılar. Ancak bu kadar sessizlik adama hâlâ daha yeterli görünmüyordu, kayıkçıya baktı, kayıkçı anladı ve yan kapıdan bitişik odaya geçti. Sedyedeki adam derhal gözlerini açtı, yüzünü adama çevirdi ve sordu: “Sen kimsin?” – Adam şaşkınlık belirtisi göstermeden yukarı doğruldu ve yanıtladı: “Riva Belediye Başkanı.” Sedyedeki adam başını salladı, bitkin bir halde kolunu uzatarak, bir koltuğu gösterdi ve Belediye isteğini yerine getirdikten sonra konuştu: “Biliyordum, sayın Başkan, ama ilk anda hepsini unuttum, çevrede her şey benimle ilgili ve hepsini biliyorsam da, sorsam daha iyi olacak. Belki siz de biliyorsunuz, ben avcı Gracchus’um.” “Kuşkusuz”, dedi Belediye Başkanı. “Bu gece sizi bana haber verdiler. Çoktan uyumuştuk. Gece yarısına doğru karım seslendi: “Salvatora”, -bu benim adım- “penceredeki güvercine bak!” Gerçekten de bir güvercindi, ama horoz kadar büyüktü. Kulağıma doğru uçtu ve şunu dedi: ‘Ölü avcı Gracchus yarın geliyor, kent adına onu karşıla.'” Avcı başını salladı ve dilinin ucunu dudaklarının arasına koydu: “Evet, güvercinler benim önümden gidiyor. Peki, sayın Başkan, Riva’da kalacağıma inanıyor musunuz?” “Bunu henüz söyleyemem”, diye yanıtladı Belediye Başkanı. “Siz ölü değil misiniz?” “Ölüyüm”, dedi avcı, “görüyorsunuz. Yıllar önce, aradan çok yıllar geçmiş olması gerekir, Kara Ormanda -bu yer Almanya’da-bir Alp keçisini kovalarken kayalardan aşağı düştüm. Ondan bu yana ölüyüm.” “Ama aynı zamanda da yaşıyorsunuz”, dedi Belediye Başkanı. “Bir bakıma öyle”, dedi avcı, “bir bakıma da yaşıyorum. Beni taşıyan sandal yolunu şaşırdı, dümencinin yanlış dönüşü, kaptanın bir anlık dikkatsizliği, yurdumun güzelliği yüzünden dikkatin dağılması; hangisidir bilmiyorum, yalnız şunu biliyorum ki, yeryüzünde kaldım ve ondan bu yana kayığım dünyanın sularında dolaşıyor. Ben de, yalnız dağlarda yaşamak isteyen bir kişi, ölümümden sonra dünyanın bütün ülkelerini geziyorum.” “Öte tarafta sizden hiçbir parça da yok mu?” diye sordu Belediye Başkanı, alnını buruşturmuştu. “Ben”, diye yanıtladı avcı, “sürekli olarak, yukarı doğru çıkan merdivenin üstündeyim. Açıkta duran bu sonsuz uzunluktaki merdivende bir aşağı, bir yukarı, bir sağa, bir sola dolaşıp duruyorum, sürekli hareket halindeyim. Bu avcı bir kelebek oldu. Gülmeyin.” “Gülmüyorum”, diye itiraz etti Başkan. “Çok anlayışlısınız”, dedi avcı. “Hep hareket halindeyim. Ama çok neşelenirsem ve yukardaki kapı karşımda parıldarsa, dünyadaki suların bir yerinde tek başına duran eski kayığımda uyanıyorum. Vaktiyle ölüşümün temel yanlışlığı, kamaramda beni çepçevre sarıyor. Kaptanın karısı Julia, kapıya vuruyor, kıyılardan geçmekte olduğumuz ülkenin sabah içkisini sedyeme getiriyor. Ağaç bir kerevet üstünde yatıyorum, üstümde -beni seyretmek hiç de hoş bir şey değil- kirli bir ölü gömleği var, saç ve sakal, gri ve siyah, ayrışmayacak gibi birbirine karışıyor, bacaklarım çiçeklerle süslü, uzun püsküllü kocaman bir ipek kadın şah ile örtülü. Baş tarafımda bir kilise mumu dikili, bana ışık veriyor. Karşımdaki duvarda küçük bir resim var, herhalde ilkel bir Afrikalı, kargısıyla bana nişan alıyor ve çok güzel boyanmış bir kalkanın ardında olabildiğince saklanıyor. Gemilerde bazı ahmakça resimlere rastlanır ya, bu onların en ahmakçası. Bunun dışında ağaç kafesimde bir şey yok. Yan duvarın bir deliğinden güney gecelerinin sıcak havası geliyor, eski sandala suyun vuruşunu duyuyorum. Canlı bir avcı olarak yaşadığım Kara Orman’da, Alp keçisini kovalarken kayadan düştüğüm günden beri burada yatıyorum. Her şey bir sıraya göre oluştu. Kovaladım, düştüm, uçurumda kan kaybettim, öldüm ve sandal beni öte tarafa götürecekti. Bu kerevete ilk kez nasıl neşeyle uzandığımı anımsıyorum. Dağlar hiçbir zaman benden, o zamanki bu yarı karanlık duvarların duyduğu şarkıyı duymadı. Severek yaşadım ve severek öldüm, kayığa binmeden önce silâh, çanta, her zaman gururla taşıdığım av tüfeği gibi berbat şeyleri mutlulukla fırlatıp attım ve genç bir kızın gelinlik giyişi gibi ölü gömleğini sırtıma geçirdim. Buraya yattım ve bekledim. Felâket o zaman geldi.” “Kötü bir yazgı”, dedi Belediye Başkanı, elini havada kendinden uzağa doğru itti. “Peki, sizin bunda hiç suçunuz yok mu?” “Hayır”, dedi avcı, “avcıydım, avcı olmak suç mu? Vaktiyle henüz kurtlarla dolu olan Kara Orman’da avcı olarak bulunuyordum. Pusuya yatıyor, ateş ediyor, vuruyor, deriyi yüzüyordum, bu suç mu? İşim beğeniliyordu. ‘Kara Orman’ın büyük avcısı’ diyorlardı bana. Bu suç mu?” “Bu konuda yargıda bulunmaya yetkili değilim”, dedi Belediye Başkanı, “ama bence ortada bir suç konusu yok. Peki suçlu kim?” “Kayıkçı”, dedi avcı. “Şuraya ne yazdığımı hiç kimse okumayacak, bana yardım etmeye kimse gelmeyecek; bana yardım etmek bir görev olsaydı, bütün evlerin bütün kapıları, bütün pencereleri kapalı kalırdı, hiç kimse yatağından kıpırdamazdı, hiç kimse başını yorganın dışına çıkarmazdı, tüm dünya bir gece barınağı olurdu. Bunun da bir anlamı var, çünkü hiç kimsenin benden haberi yok ve eğer olsaydı bile, kaldığım yeri bilmeyecekti, kaldığım yeri bilseydi, beni orda alıkoymasını bilmeyecekti, bana nasıl yardım edeceğini bilmeyecekti. Bana yardım etme düşüncesi bir hastalıktır ve yalnız yatakta iyileşebilir. Bunu bildiğim için, üzerinde çok durduğum -örneğin tam şimdiki gibi kendimi tutamadığım- anlarda bile yardım gelsin diye haykırmıyorum. Ama etrafıma bakınınca ve nerede olduğumu, yüzyıllardır -bunu rahatlıkla ileri sürebilirim- oturduğum yeri göz önüne alınca böyle düşünceleri kafamdan atmak yeterli oluyor.” “Olağanüstü”, dedi Belediye Başkanı “olağanüstü bir şey. -Peki Riva’da bizim yanımızda kalmayı düşünüyor musunuz?” “Düşünmüyorum”, dedi avcı gülümseyerek, alaycılığını hoş göstermek için elini Başkanın dizinin üstüne koydu. “Ben buradayım, başka bildiğim yok, elimden başka bir şey gelmez. Sandalımın dümeni yok, ölümün en aşağı bölgelerinde esen rüzgâr onu taşıyor.”

İki oğlan çocuğu rıhtım duvarının üstüne oturmuş zar atıyorlardı. Adamın biri, bir heykelin basamakları üstünde, kılıç sallayan kahramanın gölgesinde gazete okuyordu. Kızın biri çeşme başında bakracına su dolduruyordu. Bir meyve satıcısı malının yanı başına uzanmış gölü seyrediyordu. Bir meyhanenin iç tarafında iki adamın şarap içtiği, açık kapı ve pencere deliklerinden bakınca görülüyordu. Meyhaneci ön tarafta bir masada oturmuş kestiriyordu. Bir kayık, suyun üstünde taşıyorlarmış gibi yavaşça, küçük limana giriyordu. Mavi giysili bir adam karaya çıktı ve halatları halkalara geçirdi. Gümüş düğmeli siyah elbise giymiş öteki iki adam da, kayıkçının arkasında bir sedye taşıyordu; sedyede, iri çiçek örnekleriyle süslü, kenarları püsküllü ipek bir örtünün altında bir insanın yattığı anlaşılıyordu. Rıhtımda hiç kimse bu yeni gelen kişilerle ilgilenmedi; henüz halatlarla uğraşan sandal kaptanını beklemek için sedyeyi yere koyduklarında bile hiç kimse onlara yaklaşmadı, bir soru yöneltmedi, dikkatle bakmadı. Kaptan, kucağında bir çocukla ve saçları dağınık halde sandalda beliren bir kadın yüzünden biraz daha oyalandı. Sonra bu yana geldi, sol tarafta suyun yakınında, yukarı dosdoğru yükselen sarımsı, iki katlı bir binayı gösterdi, taşıyıcılar sedyeyi kaldırdılar ve alçak, ama ince sütunlardan oluşan bir kapıdan içeri götürdüler. Küçük bir oğlan pencerenin birini açtı, taşıyıcıların evde gözden kaybolduğunu görünce çabucak pencereyi gene kapattı. Ardından kapı da kapandı; kapı siyah meşe ağacından özenle yapılmıştı. O ana kadar çan kulesinin etrafında uçuşan bir güvercin sürüsü evin önüne kondu. Güvercinler yemleri bu evde saklanıyormuş gibi, kapının önüne toplandılar. Bir tanesi birinci kata kadar uçtu ve pencerenin camını gagaladı. Bunlar açık renkli, bakımlı, canlı hayvanlardı. Sandaldaki kadın engin bir hareketle güvercinlere yem attı, onlar da yem tanelerini topladılar ve sonra kadına doğru uçtular. Silindir şapkasında siyah matem bandı bulunan bir adam, limana giden dar ve dik sokaklardan birinden indi. Dikkatle etrafına bakındı, buradaki her şey canını sıktı, bir köşede bulunan çöplerin görünümü karşısında yüzünü buruşturdu. Heykelin basamakları üstünde meyve kabukları vardı, geçerken bastonu ile bunları aşağı doğru itti. Odanın kapısını vurdu, aynı zamanda da silindir şapkayı siyah eldivenli sağ eline aldı. Kapı hemen açıldı, sayıları elliyi bulan küçük oğlan uzun koridorda bir halka oluşturdular ve eğilerek selamladılar. Sandalın kaptanı evin merdiveninden aşağı indi, adamı selamladı, yukarı çıkardı, birinci katta onunla birlikte ince yapılı, süslü localarla çevrili avluyu dolaştı ve ikisi de, oğlanlar saygı işareti anlamına gelen bir uzaklık bırakarak arkalarından gelirken, evin arka tarafındaki serin ve büyük bir odaya girdiler; bunun karşısında başka ev yoktu, yalnız çıplak, gri siyah bir kaya duvarı göze çarpıyordu. Sedyeciler, sedyenin baş tarafına birkaç uzun mumu dikmek ve yakmak işiyle uğraşıyorlardı, ama bunun sonucu aydınlık meydana gelmedi, yalnızca biçimsel olarak önceden var olan gölgeler kıpırdadı ve duvarlarda oynaştı. Sedyenin üstünden örtüyü kaldırdılar, içinde saçı sakalı yabansı biçimde birbirine karışmış, teni güneşte yanmış, galiba avcıya benzeyen bir adam yatıyordu. Hareketsiz yatıyordu, görüldüğü kadarı ile soluk almıyordu, gözleri kapalıydı, gene de onun bir ölü olabileceğini yalnızca çevresi sezdiriyordu. Adam sedyeye yaklaştı, elini orada yatanın alnına koydu, sonra diz çöküp dua etti. Kayıkçı odayı terk etmeleri için taşıyıcılara işaret verdi, çıktılar, dışarda toplanmış olan çocukları dağıttılar ve kapıyı kapadılar. Ancak bu kadar sessizlik adama hâlâ daha yeterli görünmüyordu, kayıkçıya baktı, kayıkçı anladı ve yan kapıdan bitişik odaya geçti. Sedyedeki adam derhal gözlerini açtı, yüzünü adama çevirdi ve sordu: “Sen kimsin?” – Adam şaşkınlık belirtisi göstermeden yukarı doğruldu ve yanıtladı: “Riva Belediye Başkanı.” Sedyedeki adam başını salladı, bitkin bir halde kolunu uzatarak, bir koltuğu gösterdi ve Belediye isteğini yerine getirdikten sonra konuştu: “Biliyordum, sayın Başkan, ama ilk anda hepsini unuttum, çevrede her şey benimle ilgili ve hepsini biliyorsam da, sorsam daha iyi olacak. Belki siz de biliyorsunuz, ben avcı Gracchus’um.” “Kuşkusuz”, dedi Belediye Başkanı. “Bu gece sizi bana haber verdiler. Çoktan uyumuştuk. Gece yarısına doğru karım seslendi: “Salvatora”, -bu benim adım- “penceredeki güvercine bak!” Gerçekten de bir güvercindi, ama horoz kadar büyüktü. Kulağıma doğru uçtu ve şunu dedi: ‘Ölü avcı Gracchus yarın geliyor, kent adına onu karşıla.'” Avcı başını salladı ve dilinin ucunu dudaklarının arasına koydu: “Evet, güvercinler benim önümden gidiyor. Peki, sayın Başkan, Riva’da kalacağıma inanıyor musunuz?” “Bunu henüz söyleyemem”, diye yanıtladı Belediye Başkanı. “Siz ölü değil misiniz?” “Ölüyüm”, dedi avcı, “görüyorsunuz. Yıllar önce, aradan çok yıllar geçmiş olması gerekir, Kara Ormanda -bu yer Almanya’da-bir Alp keçisini kovalarken kayalardan aşağı düştüm. Ondan bu yana ölüyüm.” “Ama aynı zamanda da yaşıyorsunuz”, dedi Belediye Başkanı. “Bir bakıma öyle”, dedi avcı, “bir bakıma da yaşıyorum. Beni taşıyan sandal yolunu şaşırdı, dümencinin yanlış dönüşü, kaptanın bir anlık dikkatsizliği, yurdumun güzelliği yüzünden dikkatin dağılması; hangisidir bilmiyorum, yalnız şunu biliyorum ki, yeryüzünde kaldım ve ondan bu yana kayığım dünyanın sularında dolaşıyor. Ben de, yalnız dağlarda yaşamak isteyen bir kişi, ölümümden sonra dünyanın bütün ülkelerini geziyorum.” “Öte tarafta sizden hiçbir parça da yok mu?” diye sordu Belediye Başkanı, alnını buruşturmuştu. “Ben”, diye yanıtladı avcı, “sürekli olarak, yukarı doğru çıkan merdivenin üstündeyim. Açıkta duran bu sonsuz uzunluktaki merdivende bir aşağı, bir yukarı, bir sağa, bir sola dolaşıp duruyorum, sürekli hareket halindeyim. Bu avcı bir kelebek oldu. Gülmeyin.” “Gülmüyorum”, diye itiraz etti Başkan. “Çok anlayışlısınız”, dedi avcı. “Hep hareket halindeyim. Ama çok neşelenirsem ve yukardaki kapı karşımda parıldarsa, dünyadaki suların bir yerinde tek başına duran eski kayığımda uyanıyorum. Vaktiyle ölüşümün temel yanlışlığı, kamaramda beni çepçevre sarıyor. Kaptanın karısı Julia, kapıya vuruyor, kıyılardan geçmekte olduğumuz ülkenin sabah içkisini sedyeme getiriyor. Ağaç bir kerevet üstünde yatıyorum, üstümde -beni seyretmek hiç de hoş bir şey değil- kirli bir ölü gömleği var, saç ve sakal, gri ve siyah, ayrışmayacak gibi birbirine karışıyor, bacaklarım çiçeklerle süslü, uzun püsküllü kocaman bir ipek kadın şah ile örtülü. Baş tarafımda bir kilise mumu dikili, bana ışık veriyor. Karşımdaki duvarda küçük bir resim var, herhalde ilkel bir Afrikalı, kargısıyla bana nişan alıyor ve çok güzel boyanmış bir kalkanın ardında olabildiğince saklanıyor. Gemilerde bazı ahmakça resimlere rastlanır ya, bu onların en ahmakçası. Bunun dışında ağaç kafesimde bir şey yok. Yan duvarın bir deliğinden güney gecelerinin sıcak havası geliyor, eski sandala suyun vuruşunu duyuyorum. Canlı bir avcı olarak yaşadığım Kara Orman’da, Alp keçisini kovalarken kayadan düştüğüm günden beri burada yatıyorum. Her şey bir sıraya göre oluştu. Kovaladım, düştüm, uçurumda kan kaybettim, öldüm ve sandal beni öte tarafa götürecekti. Bu kerevete ilk kez nasıl neşeyle uzandığımı anımsıyorum. Dağlar hiçbir zaman benden, o zamanki bu yarı karanlık duvarların duyduğu şarkıyı duymadı. Severek yaşadım ve severek öldüm, kayığa binmeden önce silâh, çanta, her zaman gururla taşıdığım av tüfeği gibi berbat şeyleri mutlulukla fırlatıp attım ve genç bir kızın gelinlik giyişi gibi ölü gömleğini sırtıma geçirdim. Buraya yattım ve bekledim. Felâket o zaman geldi.” “Kötü bir yazgı”, dedi Belediye Başkanı, elini havada kendinden uzağa doğru itti. “Peki, sizin bunda hiç suçunuz yok mu?” “Hayır”, dedi avcı, “avcıydım, avcı olmak suç mu? Vaktiyle henüz kurtlarla dolu olan Kara Orman’da avcı olarak bulunuyordum. Pusuya yatıyor, ateş ediyor, vuruyor, deriyi yüzüyordum, bu suç mu? İşim beğeniliyordu. ‘Kara Orman’ın büyük avcısı’ diyorlardı bana. Bu suç mu?” “Bu konuda yargıda bulunmaya yetkili değilim”, dedi Belediye Başkanı, “ama bence ortada bir suç konusu yok. Peki suçlu kim?” “Kayıkçı”, dedi avcı. “Şuraya ne yazdığımı hiç kimse okumayacak, bana yardım etmeye kimse gelmeyecek; bana yardım etmek bir görev olsaydı, bütün evlerin bütün kapıları, bütün pencereleri kapalı kalırdı, hiç kimse yatağından kıpırdamazdı, hiç kimse başını yorganın dışına çıkarmazdı, tüm dünya bir gece barınağı olurdu. Bunun da bir anlamı var, çünkü hiç kimsenin benden haberi yok ve eğer olsaydı bile, kaldığım yeri bilmeyecekti, kaldığım yeri bilseydi, beni orda alıkoymasını bilmeyecekti, bana nasıl yardım edeceğini bilmeyecekti. Bana yardım etme düşüncesi bir hastalıktır ve yalnız yatakta iyileşebilir. Bunu bildiğim için, üzerinde çok durduğum -örneğin tam şimdiki gibi kendimi tutamadığım- anlarda bile yardım gelsin diye haykırmıyorum. Ama etrafıma bakınınca ve nerede olduğumu, yüzyıllardır -bunu rahatlıkla ileri sürebilirim- oturduğum yeri göz önüne alınca böyle düşünceleri kafamdan atmak yeterli oluyor.” “Olağanüstü”, dedi Belediye Başkanı “olağanüstü bir şey. -Peki Riva’da bizim yanımızda kalmayı düşünüyor musunuz?” “Düşünmüyorum”, dedi avcı gülümseyerek, alaycılığını hoş göstermek için elini Başkanın dizinin üstüne koydu. “Ben buradayım, başka bildiğim yok, elimden başka bir şey gelmez. Sandalımın dümeni yok, ölümün en aşağı bölgelerinde esen rüzgâr onu taşıyor.” #FranzKafka #ÖYKÜ #PazarÖyküleri

“İnsan olmak büyük iştir; bütün bir yaşam bile bu işe yetmeyecektir” Bertolt Brecht Tarihten öğrendiğimiz kadarıyla ilk insan hakları düzeni Sümerlerde görülmektedir. İşçi, usta, işveren ilişkisini düzenleyen yazılı tabletler de bunun bir göstergesidir.İnsan hakları mücadelesi tarihin her döneminde kesintisiz devam etmiştir. Spartaküs, Romalı köle tacirlerine, Prometheus, mitolojik çağın tanrılarından ateşi alarak tiranlığa karşı durarak mücadelenin sembolü olarak tarihteki yerlerini almışlardır. Yakın Çağın bireysel haklarla ilgili en önemli yazılı belgesi 1215 tarihli Magna Carta'dır. Kanunsuz tutuklamalara, mala el konulmasına, keyfi vergi alınmasına tepkidir. İngiltere‘de anayasal düzenin temelini atan 1689 tarihli Yargı Güvenceleri (Bill of Rights) parlamento ve vatandaş haklarını belirlemiştir. Thomas Jefferson tarafından 1776‘da yazılan on üç İngiliz sömürgesinin Amerikan Bağımsızlık Beyannamesi (Virginia Haklar Bildirgesi) ise eşitliği, politik özgürlükleri, hükümet edenlerin sorumluluklarını düzenlemiştir. Bu beyanname, hükumetlerin halkın refahı için varolduğunu, güçlerini halktan aldıklarını belirtmektedir. .Fransa‘da feodalitenin tasfiye edildiği ve şimdiki anayasal düzenin temelinin atıldığı 1789 Evrensel İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi özgürlükleri, mülkiyeti ve yasa önünde eşitliği güvence altına almayı sağlamıştır.. 20. yüzyıl tarihi, emperyalist paylaşım ve sömürge halklarının sömürgecilere karşı verdikleri kurtuluş savaşlarının tarihi olduğu kadar insan hakları mücadelesinin de tarihidir. İnsanlığın bu yüzyıldaki en önemli kazanımlarından biri de 50 milyon insanın hayatına malolan II. Dünya Savaşı’nın bitiminden üç yıl sonra, 1948 yılında Birleşmiş Milletler tarafından yayımlanan, insan temel hak ve özgürlüklerinin belirlendiği İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’dir. İnsan haklarının kaynağı yaşamdır. Yaşam ayrımcılığın, ırkçılığın, yoksulluğun zihinlerden silinmesini getirir. Siyasal haklar demetiyle, hem ekonomik ve sosyal haklar demetiyle hem de dayanışma hakları kavramını içine alır. İnsanlık onurunu, eşitliği, özgürlüğü, barışı kapsamaktadır. Evrenselliği ve bütünselliği getirir. İnsan hakları insanı sadece korumakla yetinmez, geliştirmeyi de amaçlamaktadır. İnsanın yaşam kalitesini artırmaya yönelik her türlü uğraş da insan hakları kavramına girer. İnsanların, cinsiyeti, dili, dini, etnik kökeni, rengi, ekonomik ve sosyal konumu ve kültürel özellikleri bu haklardan yararlanmasına engel değildir. İnsan hakları, insana saygı gösterilmesiyle, bütün insanların bu değer ve saygınlığa ulaştırılması için çaba sarf edilmesi gerektiğini anlatır. İnsan hakları, insanın onuruyla yaşaması için gerekli olan tüm özellikleri ortaya koymaktadır. İnsanlık ve haklar bir “izne” tabi değildir ve izin verilerek yaşanmaz. Bunlar insan, hakları da hak olduğu için yaşanır. Çünkü insan hakta, hak insandadır . İnsan hakkı, hak da insanı korur. Bu haklar, insanların barış ve huzur içinde, eşit haklarla ve eşit insan olarak bir arada yaşamasını sağlayan unsurlardır. Adalete, halkın kendi kendini yönetmesine katkı sunmuştur. İnsan hakları, devletlerin, kültürlerin, coğrafyaların çizdiği sınırların ötesinde kabul gören vazgeçilmez bir değerler sistemi olarak çağdaş dünya düzeninin temelini de oluşturmaktadır. Muhyiddin Abdal’ın dizeleriyle insana uzanalım: “İnsan insan derler idi / İnsan nedir şimdi bildim / Can can deyu söylerlerdi / Ben can nedir şimdi bildim” ozgur694@hotmail.com

Fotoğraf: Özden Büyükdığan Duyduğumuzda içimizde güzellikle ilişkilendirdiğimiz iki kelime. Bir kelebeğin kanatlarına takılıp uçmayacak gönül yoktur. Baharın, narinlik ile zarafetin bu güzel bileşimini bize hediye etmesi ne güzel. Altın ise hediyeleşme aracı. Hediye verme mutluluk-mutlu olaylar ile ilişkilidir birçok insan için. Elmas akımına girme öncesi, alyans olarak her seven çiftin rüyası idi. Yeni doğan bebeklere, evlenenlere alınan takılar, kollara takılan bilezikler. Her evde mutlak olan sarı, yeşil ve şimdilerde moda olan beyaz altınlar. Yetişkinlerin dünyasında kelebek güzellikle ilişkisini korur. Altın biraz değer kaybına uğrar. Alyansın yerini tek taş yüzükler alır. Ayrılmalarda takıların iadesi sinirleri bozar. Ama en önemlisi fiyatı-değeri güzelliğinin önüne geçer. Yine de kadınların rüyalarını süsler. Kelebek ve altın sanat için de çok önemlidir. Tablolara, şarkılara, kitaplara girerler. Bir şekilde yaşamımızda vardırlar. Çocukların beyninde güzellikleri ve gereklilikleri ile çağrıştırdıkları imgelerle yer edinirler ve onların dil derslerinde ödevlere giriverirler. On bir yaşındaki İsveçli Jenny Bergquist şöyle yazar şiirini; Minik bir kelebek Kısacık bir hayat Minik bir kelebek Uçuyor fırtınaya kapılarak Ufacık bir vücut Yaratılışı kusursuz Tepeden tırnağa Sahip olabilir Konup uçacağı bir halıya Ta cennet katına Pirinç tanesi kadar Minnacık. (İngilizce’den tercüme eden: Muhsine Arda) Jenny; doğanın ortasında, yan çiftlikteki boğayla arkadaşlık eden, ormanda çiçek-böcek peşinde koşan, ağaçlara tırmanan haşarı bir kızdır. Jenny, sakin İsveç hayatının ev yaşamında, şiir ve eline geçirdiği kitapları bir çırpıda okuyan, durmadan şiirler, öyküler yazan, okulda sınıf birincisi zeki bir kızdır. Bir gün, bir ödevi için, bu şiirini şiir defterinden dosya kâğıdına kopyalayıp ortaya çıkarır. Sonuç mu? Sonuç fırtına. “Bunu sen yazmadın.” Her kafadan bir ses çıkar: “ Jenny yazmış olamaz. Bir yerden çalmış olmalı.” Jenny ben yazdım dese de inandıramaz kimseyi. Şiir defteri ebediyen kapanır. Yeni öyküler, şiirler yazılmaz olur. Jenny’nin dış dünya ile ilişkisi bozulur. Sonuç mu? On dört yaşında intihar girişiminde bulunur. Kurtarılır. (mı acaba?) Bir şeyler ebediyen değişmiştir. Eğitim zar zor biter ve o bir hemşire olur. Mutludur insanlara yardım ederken, onlara umut verirken. Ama kendi umudu var mıdır? Hemşirelik dergilerinde makaleler yazar ama hiç kimse bir daha onu şiir-öykü yazarken görmez. “Bunu sen yazmadın” suçlaması Jenny’nin içindeki edebiyat kıvılcımını ebediyen söndürmüştür. İçine attığı üzüntüler bir gün göğsünde kanser hücresi olarak belirir. Kızına hamileyken öğrendiği bu durumu bile suskunluğunda saklar. Çok nadiren ablasıyla samimiyetle konuşur. Kızının on ikinci yaş gününde vefat eder. Ölümünden kısa bir süre önce, ablasına, çok sevdiği şiirine inanılmamasından duyduğu elemden söz ettirecek kadar içinde küllenmiş bir yara olarak kalmıştır şiir yazma özlemi. Hasan on altı yaşındaki kızın dedesinin adıdır. Dedesini çok seven kız edebiyat ödevi olarak yazacağı öykünün kahramanına bu adı verir. Hasan öyküde bir altın yatağında çalışan fakir bir adamdır. Yatağın dört bir köşesindeki kulelerde ellerinde tüfek, ağızlarında düdük olan bekçiler işçilerin her hareketlerini gözlemektedir. Hasan’ın evde doktor parası bulmak için çırpındığı hasta bir çocuğu vardır. Birden eleğinde büyük bir altın topağı görür. Aklı karışır ve şeytana uyup bu parçayı cebine atar. Öğle yemek arasında yavaş yavaş kapıya yaklaşır. Bir fırsatını bulup çıkar. Yavaş yavaş dikkat çekmemeye uğraşarak uzaklaşırken arkasından ıslığa benzer düdük sesini duyar ve bekçilerin onu fark edip yakalanması için birbirlerine işaret verdiğini düşünüp koşmaya başlar. Öykü şu cümleyle biter: “Hasan kapaklanıp kaldığı yerde son nefesini verdiğinde, duyduğu sesin bir yılanın ıslığı olduğunu bilmiyordu.” Özeti bu olan öykü edebiyat öğretmeni Zerrin Revak’tan tam not alır. Ama bir şartla; Eğer öğrenci bu hikâyeyi nereden çaldığını itiraf ederse notu on olarak kalacak, değilse notu sıfıra inecektir. Öğrenci kalakalır. Sonra itiraz eder “Ben yazdım öğretmenim” diye. Sonuç değişmez. Öğretmen “Yerine otur yalancı, sana kocaman sıfır” diye bağırınca olanlar olur. Kız, öyküsünün yazılı olduğu dosya kâğıdını kaptığı gibi kürsüye yaklaşır. Kâğıdı kürsünün ortasına fırlatıp “Öğretmen sizsiniz. Siz ispatlayın nereden çaldığımı. İspatlayamazsanız yalancı sizsiniz” diye bağırır ve fırtına kopar. Konu disiplin kuruluna uzanır. Öğretmen öğrencinin bunu yazamayacağını-çaldığını, öğrenci ise kendisinin yazdığını, çalıntı ise ispatın onlara düştüğü savında ısrar eder. Uzlaşma olmaz. Yeni bir öykü daha yaz önerisine karşı çıkar öğrenci. Artık hiçbir şey yazmamaya karar vermiştir. Ve gerçekten de gizli gizli şiirlerini- öykülerini yazdığı defteri yırtar atar. Disiplin kurulundan bir ceza çıkmaz. Yan sınıf edebiyat öğretmeninin ısrarı ile bir çözüm bulunur. “Sen iki sınıfa bir şeyler yap; şiir oku, fıkra anlat, yani hepimizin beğeneceği bir şey yap, öğretmenin de seni affetsin notunu on bıraksın” önerisi üzerine kız düşünür ve olur der. Son günlerde kütüphaneden alıp okuduğu Anton Çehov’un Tütünün Zararları öyküsünü senaryo gibi düşünüp, tek kişilik piyes olarak oynamaya karar verir. Yazları çömezlik yaptığı, ablaları-ağabeyleri seyrettiği sahneden, Bursa Oda Tiyatrosu’ndan yuttuğu tozların yardımı ile rolünü oynar. Öğretmenler ve arkadaşları alkışları ile beğenilerini belirtir ve o yıl edebiyat dersinden geçer. Lise ikide de fen şubesini seçer ve edebiyatla ilgisini sadece okuyarak devam ettirir. Kelebek çok güzeldir. Ama kanatları, o rengârenk kanatları kırılgandır. Kanadı kırık ne bir kuş ne bir kelebek uçamaz. Ufuklar önünde uzayıp açılmaz. Gönül de çok kırılgandır. Yazın işine gönül vermiş, acemice ufuklara kanat çırpmaya çalışan bir gencin gönlünü kırarsanız önce o genç, sonra edebiyat kaybeder. Bunun içindir ki, öğretmenler, eğitimciler, eleştirmenler genç kalemlere yaklaşırken çok dikkatli olmalıdırlar. Bırakınız kelebekler uçsunlar. Kimi kısacık ömrünü yaşar. Kimi uzaklara uçar, ufkun yolunu arkadan gelenlere açar. Not: Hasan’ın öyküsünü yazan bendim. Olay BKL’nde geçmiştir. Ama ben Jenny’den şanslıyım. Bir dostumun ısrarı ile otuzlu yaşlarda tekrar yazmaya başladım. #MUHSİNEARDA #EDEBİYAT #Deneme #Anı

Burukluğun ve eşkâlsiz düşün kıyısında hoyrat bir yaz akşamının. Vaktin defterinde gönül kulağına fısıldamalar ve görmek eğrisinde hayatı. Ölümün cesur körfezinde dilsiz hayaller kıvılcıma tutulmuş. Ah giderken şehrin ruhuna saçlarını dökerken Korkunç kıyafetli zamandan yanmadın mı? Ayrık, titrek bakışların arasında Gözlerin beni sen sanmadı mı? Hiçbir yanın beni anmadı mı? * SÂÂT-I SEMEN-FÂM: Yasemin renkli anlar

Şimdi size anlatacağım olay başımdan geçtiği zaman on ya­şında kadar vardım. Olay yazın geçmişti. O zaman Rusya'nın güneyinde bir çift­likte oturuyorduk. Çiftliğin çevresinde birkaç fersah ötelere ka­dar bozkırlar uzayıp gidiyordu. Yakınlarda rie bir orman, ne de bir dere vardı. Pek derin olmayan, fundalıklarla kaplı sel yatak­ları, dümdüz bozkırı yeşil yılanlar gibi kesiyordu. Bu sel yatak­larının dibinde küçük derecikler sızıyordu. Ötede beride en sarp tepelerde gözyaşı kadar berrak sularıyla kaynaklar görü­nüyordu. Çiğnenmiş keçi yolları oraya gidiyor, suyun önünde­ki cıvık çamurda kuşlarla öteki küçük hayvancıkların ayak izle­ri birbirini kesiyordu. İyi su, insanlar kadar onlara da lazımdı. Babam, ava düşkün bir insandı. Çiftlik işleriyle uğraşmadı­ğı, hava da güzel olduğu zaman tüfeğini alır, av çantasını boy­nuna asar, ihtiyar köpeği Trezor'u çağırır, keklik ve bıldırcın vurmaya giderdi. Tavşanları avdan saymazdı, onları zağar av­cılarına bırakırdı, bu avcılara da tazıcılar derdi. Bizim taraflar­da bunlardan başka av hayvanı bulunmazdı. Ama mesela gü­zün çullukların da geldiği olurdu. Ama keklik ve bıldırcın, he­le keklik çoktu. Sel yataklarının kenarlarında ikide bir onların eşinerek çizdiği tozdan yuvarlaklara rastlanırdı. İhtiyar Trezor hemen ferma yapar, bu sırada kuyruğu titremeye, alnının de­risi kırışmaya başlardı. Babamın da yüzü sararır, bu sırada usulcacık tüfeğin horozunu kaldırırdı. Babam beni sık sık yanına alırdı. Bu, benim için büyük bir zevkti. Pantolonumun paçalarını çizmelerimin konçuna sokar, matarayı boynuma takar kendimin de bir avcı olduğumu sanırdım. Vücudum ter içinde kalır, ufak taşlar çizmelerimin içine gi­rerdi; ama yorgunluk nedir bilmezdim, babamdan da bir adım geri kalmazdım. Tüfek patlayıp kuş yere düşünce her zaman yerimde sıçrar, hatta bağırırdım; öyle neşelenirdim ki!.. Yaralı kuş otlar arasında yahut Trezor'un dişlen arasında kanlar için­de çırpınırken ben yine de neşelenir, hiç acıma duymazdım. Kendim tüfekle ateş edebilmek, keklik yahut bıldırcın vurmak için neler vermezdim!.. Ama babam on iki yaşıma basmadan ön­ce tüfeğim olmayacağını, o zaman bile tek namlulu tüfek vere­ceğini ve yalnız toygarları vurabileceğimi söylemişti. Bizim oralarda toygar kuşu pek çoktu; iyi, güneşli günlerde sürü halinde parlak gökyüzünde uçuşurken hep yukarı doğru yükselir ve yukarı yükseldikçe, sanki çıngırak çalarlardı. Onla­ra gelecekteki avım olarak bakar, omzumda tüfek yerine ta­şıdığım sopa ile onlara nişan alırdım. Yerden birkaç arşın yük­sekte havada durup titreyerek süzülüp birdenbire otların ara­sına dalmadan onları vurmak pek kolaydı. Bazen kırda, uzak­ta, ekilmiş yerde yahut otlar arasında toy kuşları dururdu; işte insan böyle kocaman bir av vurursa, ondan sonra ölse de hiç gam yemezdi. Onları babama gösterirdim; ama o, toy kuşunun her zaman pek dikkatli olduğunu ve insanı yakınına sokmadığını söyler­di. Bir defa yaralı olduğu için sürüden ayrılıp tek başına kaldı­ğını sandığı bir toy kuşuna gizlice yaklaşmayı denedi. Trezor'a peşinden gelmesini, bana da hiç yerimden kımıldamamamı emretti; tüfeğini saçma ile doldurdu, tekrar Trezor'a döndü, hatta ona gözdağı verir gibi fısıltıyla seslendi: "Arrier!.. Arrier!.." Kendisi iki büklüm oldu, sonra toyun bulunduğu tarafa doğru­dan doğruya değil de kenar kenar ilerlemeye başladı. Trezor, gerçi iki büklüm olmadı, ama o da pek tuhaf yürüyordu; topallıyormuş gibiydi, kuyruğunu arka ayaklan arasına kıstırmış, dudağını ısırmıştı. Dayanamadım, hemen hemen sürünerek babamın ve Trezor'un peşi sıra gittim. Ama toy bizi üç yüz adım bile yaklaştırmadı; önce koştu, sonra kanatlarını çırparak uçtu gitti. Babam ateş etti, ama sadece peşinden bakakaldı... Trezor da ileri atılıp havaya baktı. Ben de baktım... Hem öyle gücü­me gitti ki!.. Kuş biraz bekleseydi ne olurdu sanki!.. Saçmalar mutlaka onu bulurdu... İşte bir gün, tam Petrov günü arefesinde babamla ava git­miştik. O zaman genç keklikler henüz küçük olduğu için ba­bam onları vurmak istemiyordu. Küçük meşe kümelerine doğ­ru yürüdü, çavdar tarlasının yanında daima bıldırcınlar bulu­nurdu. Orasını biçmek zor olduğu için otlar uzun zaman el değmeden dururdu. Orada çiçek de çoktu: tuna burçağı, yon­ca, çıngırak çiçekleri, mineler, kır karanfilleri. Oraya kız kardeşimle yahut hizmetçi kadınla gittiğim zaman kucak dolusu çi­çek toplardım; ama babamla gittiğim zaman tek çiçek koparmazdım, böyle bir hareketi bir avcıya yakıştıramazdım. Trezor birdenbire ferma yaptı; babam, "Pil!.." diye bağırdı, Trezor'un tam burnunun dibinden bir bıldırcın fırladı ve uçtu. Ama pek tuhaf uçuyordu. Havada yuvarlanıyor, ters dönüyor, yere düşecekmiş gibi yapıyordu. Trezor var kuvvetiyle onun arkasından... Oysa kuş intizamla uçtuğu zaman böyle yapmaz­dı. Babam, saçmaların sadece köpeğe isabet etmesinden kor­karak ateş etmekten çekiniyordu. Baktım, Trezor birdenbire havaya zıpladı ve ham!.. Bıldırcını yakaladı, getirip babama verdi. Babam kuşu aldı, karıncığı yukarı gelmek üzere avucu-na koydu. Yaklaştım, "Ne o" dedim, "yaralı mıydı?" Babam, "Hayır!" diye cevap verdi. "Yaralı değildi; ama herhalde bura­larda, yakın bir yerde yuvası var. O da köpeğin kendisini kolayca yakalayabileceğini sanması için böyle yaptı.” “ peki ama, niçinböyle yapıyor?” diye sordum. “Köpeği yavrularının yanından uzaklaştırmak için. Ondan sonra güzel güzel uçacaktı, Ama bu defa evdeki hesap çarşıya uymadı; pek fazla yapma- cık yaptı, Trezor da onu yakaladı." Ben yine, "Demek ki yaralı değildi?" diye sordum. "Hayır... ama yaşamaz... Herhalde Trezor onu dişleriyle sıkmıştır." Bıldırcına iyice yaklaştım. Babamın avucunda başı sarkık yatıyor, ela gözüyle yan taraftan bana bakıyordu. Birdenbire ona öyle acıdım ki!.. Sanki bana bakıyor ve düşünüyordu: "Ni­çin ölüme mahkumum? Niçin? Ben sadece görevimi yaptım; küçük yavrularımı kurtarmaya, köpeği uzaklaştırmaya çalıştım ve işte yakalandım!.. Bir zavallıyım ben!.. Bir zavallı!.. Haksız­lık bu!.. Haksızlık!.." "Babacığım," dedim, "belki de ölmez." Sonra bıldırcının kafacığını okşamak istedim. Ama babam, "Hayır!.. İşte bak, şim­di onun ayacıkları gerilecek, bütün vücudu titreyecek, gözleri kapanacaktır." Tıpkı öyle oldu. Kuşcağızın gözleri kapanır ka­panmaz ağlamaya başladım. Babam, "Niye ağlıyorsun?" diye sordu ve güldü. "Ona acıyorum" dedim. "O, görevini yapıyor­du, oysa onu öldürdü. Bu haksızlık!.." Babam, "Kurnazlık et­meye kalkıştı" diye cevap verdi. "Ama Trezor, ondan daha kur­naz çıktı." "Zalim Trezor!.."-diye düşündüm... Hem bu defa, babam da bana iyi kalpli bir insan gibi görünmedi. Burada kurnazlığın yeri var mı? Burada kurnazlık değil, yavrularına karşı sevgi var!.. Yavrularını kurtarmak için yapmacık yapması emredilmişse, Trezor da onu yakalamamalıydı!.. Babam bıldırcını çantasına sokacak oldu; ama ben onu ba­bamdan istedim, itina ile avucuma koydum, gözlerini açmaz mı diye üstüne hohladım. Ama kuşcağız kımıldamadı. Babam, "Boş, azizim," dedi, "onu diriltemezsin. Bak, başcağızı nasıl sallanıyor.” Usulca gagasından tutup hafifçe kaldırdım; ama ben elimi çeker çekmez yine düştü, Babam, "ona hâlâ acıyor musun?" diye sordu. Ben de ona, "Ya küçükleri kim besleye­cek?" diye sordum. Babam dikkatle yüzüme baktı, "Üzülme," dedi, "erkek bıldırcın, babalan onları besler. Dur bakayım..." diye ilave etti. "Galiba Trezor yine ferma yapıyor... Burada yu­va olmasın? Evet, işte yuva..." Gerçekten de, otların arasında, Trezor'un burnundan iki adım ötede birbirine sıkı sıkıya sokulmuş dört yavru yatıyordu. Birbirlerine sokulmuş, boyunlarını uzatmış, öyle çabuk çabuk, tıpkı titrer gibi, hep beraber nefes alıp veriyorlardı... Artık tüy­lenmeye başlamışlardı; ama vücutlarında tüy yoktu;| yalnız ince­cik kuyrukları vardı. Avazım çıktığı kadar, "Baba!.. Baba!.." diye bağırdım. "Trezor'u geri çağır!.. Yoksa o, bunları da öldürür!.." Babam, Trezor'u çağırdı ve biraz yana çekilerek, bir çalının altına oturup kahvaltı etmeye koyuldu. Bense yuvanın yanında kaldım, kahvaltı etmek istemiyordum. Temiz mendilimi çıkara­rak bıldırcını üstüne yatırdım. "Bakın," demek istiyordum, "ye­tim yavrucaklar, işte anneniz!.. Sizin uğrunuza kendini feda et­ti!.." Yavrular eskisi gibi, çabuk çabuk bütün vücutlarıyla nefes alıyorlardı. Babama yaklaştım, "Bu bıldırcını bana hediye ede­bilir misin?" diye sordum. "Buyur. Ama onu ne yapmak istiyor­sun?" "Gömmek istiyorum!.." "Gömmek mi!.." "Evet... Yuvasının yanına gömmek istiyorum. Çakını bana ver; ona bir mezar ka­zacağım." Babam şaştı, "Çocukları mezarını ziyaret etsin diye mi?" "Hayır," dedim, "öyle istiyorum. Burada yuvasının yanında yatmak hoşuna gider!.." Babam bir şey söylemeden çakısını çı­karıp verdi. Hemen bir çukur kazdım; bıldırcını göğsünden öp­tüm, çukura koydum ve üzerini toprakla örttüm. Sonra aynı ça­kı ile iki dal kestim, kabuklarını soydum, bir sazla çaprazlama bağladım, mezara diktim. Biraz sonra babamla oradan uzaklaştık; ama giderken hep dönüp dönüp arkama bakıyordum... İs­tavroz bembeyazdı ve ta uzaktan bile görünüyordu. Gece bir rüya gördüm: Sanki gökyüzünde idim; hem ne dersiniz? Benim bıldırcıncık küçük bir bulutun üzerine kon­muş, ama kendisi de tıpkı istavroz gibi bembeyaz. Başında al­tından küçük bir çelenk var; sanki bu ona çocukları uğruna fe­dakarlıkta bulunduğu için bir mükafat olarak verilmiş!... Beş gün kadar sonra babamla yine aynı yere geldik. Sarar­makla beraber, hâlâ yıkılmayan istavrozu da, mezarcığı da bul­dum. Ama yuva boştu, yavrular sırra kadem basmıştı. Babam, ihtiyarın, yani babalarının onları başka bir yere götürdüğünü söyledi; oradan birkaç adım öteden, çalılığın arasından büyük bir bıldırcın havalanınca, babam ona ateş etmedi. Ben de, "Ha­yır!.. Babam iyi kalpli!.." diye düşündüm. Ama şaşılacak şey: O günden sonra avcılığa karşı duydu­ğum tutku kayboldu, artık babamın bana tüfek hediye edece­ği günü düşünmüyordum!.. Ama büyüyünce ben de atış yap­maya başladım. Beni avcılıktan uzaklaştıran bir şey daha oldu. Bir gün arkadaşımla keklik avına çıkmıştık. Yuvalan bul­duk. Ana keklik fırladı, ateş ettik ve isabet ettirdik, ama yere düşmedi, yavrularıyla beraber ileri doğru uçtu. Peşlerinden gi­decek oldum; ama arkadaşım, "Burada oturup onları aldatarak çağırmak daha iyi olur... Şimdi hepsi buraya gelir." dedi. Arka­daşım yavru keklikler gibi ötmesini pekiyi beceriyordu. Otur­duk, arkadaşım ötmeye başladı. Gerçekten de, önce bir genç keklik cevap verdi, sonra başkası, baktık, sonra ana keklik öt­meye başladı, hem de öyle şefkatle ve yakın bir yerde ötüyor­du ki!.. Başımı kaldırdım, baktım: Birbirine karışmış otların ara­sından bize doğru hızlı hızlı geliyor; oysa bütün göğsü kan içinde!.. Demek, ana kalbi dayanamamış!.. Orada kendi kendi­me öyle bir zalim göründüm ki... Ayağa kalktım ellerimi çırptım. Keklik hemen uçtu, yavruların da sesleri kesildi. Arkadaşım, "Deli!.." dedi... "Bütün avı berbat ettin..." Ama o günden sonra öldürmek, kan dökmek, bana gittikçe daha ağır gelmeye başladı. * Ivan Turgenyev İvan Sergeyeviç Turgenyev: Rus şair, yazar, oyun yazarı, çevirmen. Doğum tarihi: 9 Kasım 1818, Oryol, Rusya Ölüm tarihi ve yeri: 3 Eylül 1883, Bougival, Fransa Rus edebiyatının en büyüklerindendir. Biz de daha çok Babalar ve Oğulları kitabıyla tanınır. Roman Nihilizm yani Hiççilik akımının ilk romanı olarak kabul edilir.Soylu bir aileden gelmesine karşın emeğin yanında tavır alır. Turgenyev, aynı dönemin iki ünlü ismi olan Tolstoy ve Dostoyevski’den pek çok konuda farklı düşünmektedir. Yazar, dini sembol ve öğretilere önem vermek yerine sosyal sorunlara, toplumdaki adaletsizliklere karşı çıkan özgün hikâyeleri tercih edecek, romanlarındaki karakterlere yeni, denenmemiş boyutlar katacaktır. Yaşadığı dönemde umduğu, layık olduğu ilgiyi göremeyip dünyadan küskün ayrılmak, ancak yıllar sonra saygı ve hayranlıkla anılmak nice güçlü sanatçı gibi İvan Sergeyeviç Turgenyev’in de kaderi olacaktır.

Memleket isterim Gök mavi, dal yeşil, tarla sarı olsun; Kuşların çiçeklerin diyarı olsun. Memleket isterim Ne başta dert, ne gönülde hasret olsun; Kardeş kavgasına bir nihayet olsun. Memleket isterim Ne zengin fakir, ne sen ben farkı olsun; Kış günü herkesin evi barkı olsun. Memleket isterim Yaşamak, sevmek gibi gönülden olsun; Olursa bir şikayet ölümden olsun.