Masal Metinlerine Göre Devler

ANATOMİK YAPILARI, YAŞAMA BİÇİMLERİ ve

MASALLARDAKİ İŞLEVLERİ

GİRİŞ

Dev sözcüğü Farsça "div"den dilimize geçmiştir. Korkunç iri ve olağanüstü bir yaratık olarak masallarımızın önemli kahramanlarından biridir (*) devler, masal metinlerine göre iri yapılarıyla insanlara benzerler. Kimi masallarda ya da çeşitli varyantlarında aynı fonksiyonu gördükleri halde farklı kişiliğe sahip özel tipler de "dev" kavramının nitelikleriyle karşımıza çıkarlar (**)

Devlerin kafaları, gözleri, burunları, ağızları, kulakları, kol ve bacakları... kısaca tüm vücut yapıları ve toplumsal yaşayışları ile insanları andırırlar.

Dünyanın tüm kültürlerinde "dev" kavramı vardır. Masalların dışında efsanelerde, destanlarda da işlenmişlerdir.

I- DEVLERDE YAŞAMA BİÇİMLERİ

Devler insanlar gibi yaşarlar. Ana, baba ve kardeşler bir arada, bir evde bulunurlar. Köyleri, komşuları, komşulukları, dostları ve dostlukları vardır. Birbirini ziyarete giderler. İşlerini paylaşarak yapar, karşılıklı yardımlaşırlar. Büyüklerini dinlerler. Yöneticileri (Padişahları, kralları...) vardır. Kendi aralarında kötülük yapan devler olursa cezalandırırlar.

Kimi masallarda devler yalnız başlarınadır. Sarayları ya da yedi odalı, kırk odalı evleri vardır. Kendi yiyeceklerini ya da bazı ihtiyaçlarını yapması için padişahın kızlarını veya güzel bir kızı kaçırıp evine, sarayına kapatırlar. Yalnız başına yaşayan devler günlük işlerine giderlerken değişir, başka bir kılığa girerler.

*

Kaynakça

O Türkçe Sözlük, TDK, Ankara, 197, Cilt I, s.295. (**) Umay Güney,

"Türk Masallarında Geleneksel ve Efsanevi Yaratıklar", s.21-46.