İBRADİ
- Hasan GÜLERYÜZ
- 6 dakika önce
- 4 dakikada okunur
İBRADİ’YE NEDEN GİTTİM?
*
Hasan GÜLERYÜZ
*
Antalya’nın önemli turizm ilçeleri yanında adı sanı duyulmamış olan bir yazlık, önce köy ve 1990’da ilçe olan bu dağdaki ilçeye yerleşime neden gittim? İbradı, 300’ün üzerinde devlet ve iş adamı çıkarmıştır. Antalya’nın İbradı İlçesi, geçtiğimiz 100 yıl içinde yetiştirdiği değerlerle tarih kitaplarında yerini almıştır.
Evliya Çelebi’nin seyahatnamesinde ‘taşlık ve çalılık olduğu için ulaşamadım’ dediği İbradı’ya 19.10.2025 günü gittim. İki gün önce de Merak Bireyin Bilme İsteği ve Potansiyel Enerjidir başlıklı bir yazı yazdım. Seydişehir, Bozkır’dan inerek, Güleroğlu Mağazasından alış veriş yaptık. Ayrıca birinci sınıf oto galerisi de var. Kim bu Güleroğulları dediğimde, Bozkır’ın zenginleri. Onlar Akseki’den geldik derler. Bozkır’ı Konyalı Mehmet Çimen, Nalan Mustafa Ceyhan, Mustafa Torun’a sorarız!
Bize çay ikram edene İbradı’yı sordum, çok yakın, görmeye değer dedi. Büyüleyiciydi doğa. Yeşilçamlar arasında sararmış, kayın, akkayın, kavak yaprakları arasından aktık. Yol bakımlı yeni asfalttı. Akseki kavşağından ayrılarak 20 km yolu, bu keyif ve heyecanla eşimle 1100 metreye tırmandık.
Beni ilgilendiren entelektüel ve yazarlar vardı. Bir kısmını yakından, bir kısmını kitaplardan tanıyordum. Ve burayı yirmi yıldır merak ediyordum. İbradi'nin Arapça "soğuk yer anlamı taşısa da "ibr, İbra" heceleri etimolojik bir anlam ifade ediyordu. Ad önemli olduğu için Aydınkent demediler, İbradi'de karar kıldılar. Tarih Vakfı Yurt Yayınları’ndan çıkan Alman araştırmacı Hans Peter Leguer’in “Osmanlı Mezarlıkları ve Mezar Taşları” kitabında İbradı İlçesi’ndeki mezar taşlarının Osmanlı’nın diğer yerlerindeki mezar taşlarından farklı bir yapısı olduğunu anlatır. Bu dergiyi biliyorum, umarım ulaşırım.
Kısa zamanda burada bir inceleme yapmam mümkün değildi. Bunu da düşünmüyordum. Benim yapacağım, yerle bilgiyi teyit eden bir gözlem olabilirdi. İlçede sağa sola doğru gezdim. CHP ilçe Başkanlığının altındaki kahvede oturdum. Maden suyu, çay içtim. Kahveci İsmail’le konuştum. İlk sorum “keyfin nasıl?” sorusu oldu. İdare ediyoruz işte! Size kim derler? Durdu, düşündü, Yörük müsünüz? Evet, Yörük sayılırız. Buranın tarihi çok eskilere iner. Okuma yazma oranı yüzde yüz. Benim gücüm bunu açıklamaya yetmez. Burası üç kere yandı, yeniden yapıldı! Belediye Başkanı çok amaçlı lise mezunu bir kadın! Taştan Halk Kütüphanesi ilgimi çekti. Oraya yöneldim. Fotoğraflar çektim. İlçenin tuvaletleri temiz ve ücretsizdi.
İbradı Köyünün ünlüleri:
1. Halit Nazmi Bey 1897 yılında İbradı’da doğdu, 1946 seçimlerinden sonra kurulan CHP kabinelerinde maliye bakanlığı yaptı.
2. CHP eski Genel Başkan Yardımcısı Hakkı Süha Okay’ın ailesi İbradı’lıdır.
3. İbradı’lı Mekki Keskin ve Ziya Keskin Bey’ler de Konya Milletvekilliği yaptılar.
4. Bursa’nın en zengin işadamlarından ve aynı zamanda Bursa millet vekilliği de yapmış olan Faik Yılmaz İpek de bu küçük kasabanın yetiştirdiği isimlerden.
5. Kandilli Rasathanesini geliştiren Prof. Osman Sipahioğlu da, bu ilçenin yetiştirdiği ender insanlardan biridir. Türegün ailesi İbradı’lıdır. Hazım Türegün 1952’de Danıştay Başkanlığına seçildi. Torun Ayşe Türegün ise Nobel ödüllü yazar Orhan Pamuk’la uzun süre evli kaldı. Pamuk'un bunlarla ilişkisi nereden?
6. Ankara’da bir eğitim kurultayında izlediğim ve Öğretmen Hareketi kitabını incelediğim Muammer Aksoy, akşam yemeğini yerken 31 Ocak 1990 günü (73 yaşında) silahla öldürüldüğü haberini tv’de izlerken kaşık elimden düşmüştü. Zürih Üniversitesi Hukuk ve Devlet Bilimleri Fakültesi'nden Hukuk Doktoru derecesini aldı. İbradı doğumluydu. Düğmeye basılmıştı. Ardından, Turan Dursun, Bahriye Üçok, Uğur Mumcu, Eşref Bitlis, Adnan Kahveci’ye uzanacaklardı! Ortada gizli bir tarih var! Muammer Aksoy’un kardeşi Prof. Muzaffer Aksoy da Türk tıp tarihine geçmiş bir doktordu.
7. Ve bilinmez, Adana’da çok etkili Kasım Gülek Köprüsünden her geçerken CHP’nin gedikli genel sekreterini düşünürdüm. Gülek 1905 yılında adana da doğmuştur. babası ittihat ve terakki cemiyeti Adana sorumlusudur. Paris’te ecole des sciences politiques, columbia üniversitesi, Londra üniversitesinde, Cambridge üniversitesinde, Berlin ve Hamburg üniversitelerinde öğrenim görmüş ve çalışmalar yapmıştır. Yedi dil bilen bir politikacıydı. DSP’li Tayyibe Gülek de bu şirin kasabanın ünlülerindendir. Sonra bu Gülek sanırım Akp’ye geçti! Politikanın enlerinden bu aile... Türkiye siyasal yönetiminin arka yapısını gösteriyor.
8. Ünlü folklor araştırmacısı, Ankara Dil Tarih öğretim üyesi Pertev Naili Boratav ve sosyalist, iktisatçı Prof. Korkut Boratav ve ilk doktorlarımızdan Müeyyet Boratav da İbradı İlçesi’ne kayıtlıdır. Müeyyet Bey’in oğlu CNN TÜRK’ün başındaki Ferhat Boratav olduğunu hatırlatmama gerek yok sanırım.
9. Zeki Triko’nun sahibi Zeki Başeskioğlu şöyle diyor: “Aksekilidir aslımız, Firavun’dur neslimiz. Hind-ü Çin’de gezer yırtık feslimiz.” Aksekili Zeki Triko’nun sahibi Zeki Başeskioğlu şöyle diyor: “Aksekilidir aslımız, Firavun’dur neslimiz. Hind-ü Çin’de gezer yırtık feslimiz.” Bu ad İbradılı ile bağlantılıdır.
10. Ali (Hüsrev) Bozer de, İbradı’nın yetiştirdiği önemli siyasetçilerden biridir. Ali Bozer Belediye Parkına gezdik. Prof. Bozer, Başbakan Yardımcılığı ve Devlet Bakanlığı yaptı. Anap'ın vazgeçilmezlerindendi! Kardeşi Prof. Yüksel Bozer ise uzun yıllar Hacettepe Üniversitesi’nin rektörlüğünü yaptı.
11. Bayındırlık eski Bakanı Safa Giray da İbradı doğumludur. Diyarbakır Milletvekili Kamil Tayşi, Niğde Milletvekili Asım Eren, Bilecik Milletvekili Ahmet Esen ve Ali Esen’in yanı sıra Kayseri Milletvekilleri Reşit Turgut Yusuf Ziya Turgut da İbradı’lı milletvekillerinden.
12. CHP’nin parti sözcüsü Hakkı Süha Okay İbradılıdır. Konya daima İbradılılar için bir siyaset arenasıdır.
13. Mevlüt Çavuşoğlu da Alanya 1968 doğumludur. İbradı kasabasıyla oldukça ilişkiliydi ve sık sık burayı ziyarete gidiyordu. İngilizce, Japonca ve Almanca biliyor. Uzun bir dönem AKP Dışişleri Bakanlığı yapmıştır.
14. Halit Nazmi Keşmir, 1897 yılında İbradı’da doğmuş, bu köylü Ortaöğrenimini Saint Joseph Fransız Koleji‘nde tamamlamıştı. 1946 seçimlerinden sonra kurulan CHP kabinelerinde maliye bakanlığı yapmıştı. Bu köyden İstanbul’un en gözde kolejine uzanmayı nasıl başarmıştı?
15.Tarık Minkari kimdi? İbradı’lı en ünlü ailelerden biri Minkariler’dir. Hani şu geçenlerde kaybettiğimiz ünlü cerrah, yazar, eğlenceli dünya insanı Prof. Tarık Minkari’nin ailesi. İlk tanınmış Minkari ise bir şeyhülislamdı. Yahya Minkari, Sabetay Sevi’nin yargılanması sırasında hemen yanı başında bulunan bir din adamıydı. Ama Sabetay Sevi ile birlikteliği bununla sınırlı kalmadı hiç kuşkusuz. Sabetayist olduğunu açıklayan ender kişilerden biri olan Halil Bezmen’in ailesi ile Minkariler akrabaydı.
Sonuç: Bu dağ köyünden: Hukukçu 109, İdareci 58, Tıp Doktoru 55, Mimar-Mühendis 40, Subay 21, Maliyeci 15’tir. Bu mesleklerden milletvekili ve bakan olanların sayısı 24, profesör olanlar 21, Yargıtay Danıştay, Sayıştay başkanı ve üyesi olanların sayısı da 25 kişidir.
Hiç böyle bir kasaba gördünüz mü?
Bu dağ köyünü ve ilçeyi görmek istemez misiniz? Bu kadar üst düze yönetici, akademisyen, hukukçu yetiştiren İbradı’yı ekonomik, sosyolojik olarak merak etmez misiniz?
