Alice MUNRO

Kısa Öykünün Nobel Ödüllü Dev İsmi

*

KISACA YAŞAMI

( 10 Temmuz 1931 - 13 Mayıs 2024)

*

Asıl adı Alice Ann Laidlaw olan Alice Ann Munro, 2013 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanan Kanadalı kısa öykü yazarıdır. Ayrıca 2009 yılında Man Booker Uluslararası Ödülü, 1998 ve 2004 yıllarında Giller Ödülü ve 1968, 1978 ve 1986'da Governor General's Ödülü'nü kazanmıştır. İki evlilik yapmıştır ve üç çocuk annesidir.

Munro, "çağdaş kısa öykünün ustası" olarak yaptığı çalışmalarla 2013 Nobel Edebiyat Ödülü ve ömür boyu çalışması için 2009 Man Booker Uluslararası Ödülü dahil olmak üzere birçok edebiyat ödülü almıştır. Aynı zamanda Governor General's Ödülü'nü üç kez kazanmıştır.

Hayatının ilk dönemleri ve eğitimi

Munro, Wingham, Ontario'da doğdu. Babası Robert Eric Laidlaw tilki ve vizon çiftçisiydi daha sonraları hindi çiftçiliği de yapmıştır. Annesi Anne Clarke Laidlaw ise (evlilik öncesi soyadı Chamney) bir öğretmendi.

Munro, 1950'de Western Ontario Üniversitesinde iki yıllık bir bursla İngilizce ve gazetecilik okurken ilk hikâyesi olan "Bir Gölgenin Boyutları" nı yayınlayarak, gençken yazmaya başladı. Bu süre zarfında garsonluk, tütün toplayıcılık ve kütüphane görevlisi olarak çalıştı. 1951'de, öğrenci arkadaşı James Munro ile evlenmek için 1949'dan beri İngilizce eğitimi aldığı üniversiteden ayrıldı.1963'te çift, halen faaliyet gösteren Munro's Books'u açtıkları Victoria'ya taşındılar.

Yaşamın karanlığına ve insani arzuların derinlerine dalan öyküleriyle çağdaş edebiyatta iz bırakan Kanadalı yazar Alice Munro 92 yaşında yaşama veda etti.

ÖLÜMÜ ve ARDINDAN YAPILAN DEĞERLENDİRMELER

60 yılı aşkın süredir günlük hayatı öykü merceğinden inceleyen ve Kanadalı Çehov olarak adlandırılan Alice Munro, Ontario'daki bakım evinde 92 yaşında hayatını kaybetti. On yıldan fazla süredir demans hastası olan Munro'nun çalışmaları, ana akım edebiyat tarafından genel olarak göz ardı edilen biçimler ve konular üzerine kuruluydu. İlerleyen yaşlarında büyük bir şöhret kazanan yazar, Kanada'nın küçük bir kasabasında, görünüşte sıradan insanlarla ilgili abartısız hikayeleriyle, 2013 Nobel edebiyat ödülü de dahil olmak üzere çok sayıda uluslararası ödüle layık görülmüştü.

Margaret Atwood bir keresinde onu "zamanımızın İngiliz edebiyatının en önemli yazarlarından biri" olarak tanımlamıştı. Salman Rushdie onu "biçimin ustası" olarak övürken, Jonathan Franzen bir keresinde şöyle yazmıştı: "[Munro], kurgunun benim dinim olduğunu söylediğimde aklımda olan, bazıları yaşayan, çoğu ölü olan bir avuç yazardan biri. ”

1931'de Wingham, Ontario'nun dışında yaşayan tilki ve kümes hayvanı çiftçilerinden oluşan bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen ve Büyük Buhran sırasında hayatta kalma mücadelesi veren Munro, burslu olarak üniversiteye gitti ve ilk kocası James Munro ile Vancouver'a taşınmadan önce iki yıl okudu. Bu dönemde kendisini "B-eksi ev kadını" olarak tanımlayan Munro, kocasından yiyecek almak için para istemek zorunda kalıyordu ve kızları uyuduğunda yazmaya başladı ve konsantre olmak çok zor olduğundan parçaları kısa tutuyordu.

Munro'nun öyküleri Tamarack Review, Montrealer ve Canadian Forum gibi dergilerde yayımlanmaya başladı ve yavaş yavaş 1968'de bir koleksiyon oluşturmaya yetecek kadar bir araya geldi. New York Times tarafından kısa öykünün "canlı ve sağlıklı" olduğunun kanıtı olarak övüldü.

Munro bir roman yazmaya odaklanmaya başladı ama daha sonra kendisinin de itiraf ettiği gibi, "hayat yoktu" diye kendini zorlanırken buldu. Yumruğu yoktu. Bunda bir şeyler gevşekti.” Bunu, 1971'de yayınlanan ve sanatçının genç bir kız olarak portresini sunan, bağlantılı öykülerden oluşan bir koleksiyona ayırdı: Kızların ve Kadınların Yaşamları, anlatıcı Del büyüyüp küçük bir Ontario kasabasında yazmaya başlarken. . Roman, neredeyse Munro'nun kendi çalışmaları için bir manifesto işlevi görüyordu: Del, üzerinde çalıştığı gotik romanı bırakıyor ve Jubilee'de etrafındaki "sıkıcı, basit, şaşırtıcı, anlaşılmaz" hayatlara dönüyor ve "her şeyi, her katmanı" tanımlıyor. konuşma ve düşünce, ağaç kabuğuna veya duvarlara vuran ışık, her koku, çukur, acı, çatlak, yanılgı, hareketsiz ve bir arada tutulan - ışıltılı, sonsuz.

1970'ler Munro için on yıllık bir dönüşüm yılıydı: İlk evliliği 1973'te bozulduktan sonra Wingham'a geri döndü, 1976'da yeniden evlendi ve ilk hikayesi 1977'de New Yorker'da yayınlandı - Royal Beatings, cezalara dayanan bir hikaye çocukluğunda babasından almıştı. Ayrıca Paris Review ve Atlantic Monthly gibi dergilerde de yayınlanacaktı.

Defalarca denememe rağmen roman bir türlü elime ulaşmadı. "Her kitabın arasında," dedi, "sanırım, 'evet, artık ciddi konulara inme zamanı'... İşe yaramıyor."

Onun özgünlük arayışı, Munro'yu cinsel politikaların, aşık olmanın, aldatmanın ve arzunun rakipsiz bir tarihçisine dönüştürdü. Margaret Atwood'a göre, "çok az yazar bu tür süreçleri Munro kadar derinlemesine ve daha acımasızca araştırmıştır": "Eller, sandalyeler, bakışlar; hepsi dikenli tellerle, bubi tuzaklarıyla ve çalılıkların arasındaki gizli yollarla dolu karmaşık bir iç haritanın parçalarıdır" .”

Hikayelerinin kapsamı ve karmaşıklığı arttıkça Munro'nun itibarı da artmaya devam etti. Kim olduğunu sanıyorsun? 1980'de Man Booker ödülü için kısa listeye alındı ve ardından 1998'de The Love of a Good Woman ve 2004'te Runaway ile Giller ödülü geldi. 2009'da Man Booker Uluslararası Ödülü'nü, 2013'te ise Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazandı.

2001'deki açık kalp ameliyatı, kendi ölümlülüğüne dair artan algıyı beraberinde getirdi; Munro'nun yazıları hastalık ve hafıza etrafında giderek daha yakından dönüyordu. 2008'de New Yorker'da yayınlanan kanser teşhisi konulan bir karakterle ilgili haber olan Serbest Radikaller'i, bir yıl sonra kendisinin de kansere yakalandığının itirafı takip etti. Son öykü koleksiyonu olan 2012 tarihli Sevgili Hayat, yazarın "kendi hayatım hakkında söylemem gereken ilk ve son - ve en yakın - şeyler" olarak adlandırdığı dört otobiyografik parçayı içeriyordu.

2013 yılında Guardian'a konuşan Munro, "hayatı boyunca kişisel hikayeler yazdığını" açıkladı.

"Umarım iyi okunurlar" dedi. “Umarım insanları harekete geçirirler. Bir hikayeyi sevdiğimde bunun nedeni bir şeye sebep olmasıdır... göğsüme darbe indiren bir şey."

Kanadalı yayın şirketi McClelland & Stewart'ın CEO'su Kristin Cochrane'den yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi: "Alice'in yazıları sayısız yazara ilham verdi... ve eserleri edebiyat dünyamızda silinmez bir iz bırakıyor."

Sektörün dört bir yanından övgüler yağdı; bunlar arasında, Munro'yu "16 yaşımdayken eserlerini ilk okuduğumdan beri en sevdiğim yazar" diyen Romantik Komedi yazarı Curtis Sittenfeld de vardı ve "Hiç tanışmamış olsak da ona çok derinden minnettarım" diye ekledi.

Dünyayı Geride Bırakın yazarı Rumaan Alam şunları yazdı: "Gerçek şu ki Alice Munro ölümsüz, ne kadar da dahilik." Kanadalı romancı Heather O'Neill şunu paylaştı: "Alice Munro'nun ölümü onu çok üzdü. Geçen ay Alice Munro'nun tüm kitaplarını yeniden okudum. Ona yakın olma ihtiyacını hissettim. Onu her okuduğumda yeni bir deneyim oluyor. Her seferinde beni değiştiriyor. Sonsuza kadar yaşayacak.”

Kanadalı miras bakanı Pascale St-Onge ayrıca şunları yazdı: “Alice Munro, Kanadalı bir edebiyat ikonuydu. Altmış yıl boyunca kısa öyküleri Kanada'da ve dünyada kalpleri büyüledi.”

Margaret Atwood’un "çağdaş İngiliz edebiyatının en önemli yazarlarından biri" olarak tanımladığı, Salman Rushdie’ye göre ise öyküde biçimin ustası olan Alice Munro, arkasında zengin bir külliyat bırakarak hayata veda etti.

Kitapları

Kaçak, Goa, 2006

Sevgili Hayat, Can Yayınları, 2014

Firar, Can Yayınları, 2014

Castle Rock Manzarası, Can Yayınları, 2016

Gençlik Arkadaşım, Can Yayınları, 2016

Bazı Kadınlar, Can Yayınları, 2017

Açık Sırlar, Can Yayınları, 2017

Nefret, Arkadaşlık, Flört, Aşk, Evlilik, Can Yayınları, 2018

Çocuklar Kalıyor, Can Yayınları, 2017