Adalet AĞAOĞLU

"Sonsuzluk Olmak"

Türkiye'nin değişik dönemlerini ve bu dönemlerin insan hayatlarına etkisini inceleyen eserleriyle 20. Yüzyıl Türk Edebiyatı'nın en önemli romancılarından biri kabul edilen Adalet Ağaoğlu; “Ölmeye yatıyorum, eğer bir sonsuzluk varsa; sonsuzluk olmak istiyorum. İsmi anılmayan, gözleri görmeyen, yaşamayan bir sonsuzluk” cümlesinde dediği gibi "sonsuzluğa" doğru yelken açtı. Kendisini saygıyla uğurluyoruz sonsuzluk yolculuğuna...

Dört çocuklu bir ailenin ikinci ve tek kızı çocuğu olarak 23 Ekim 1929 yılında Nallıhan'da dünyaya gelir Adalet Ağaoğlu. İlköğrenimini Nallıhan'da tamamladıktan sonra 1938'de ailesi ile birlikte Ankara'ya yerleşirler. Ortaöğrenimini Ankara Kız Lisesi'nde tamamladıktan sonra 1950 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nin Fransız Dili ve Edebiyatı bölümünden mezun olur. Edebiyata ilgisi lise yıllarında şiirlerle başlar, kısa bir süre sonra oyun yazarlığına yönelir. İlk defa 1946'da Ulus gazetesinde tiyatro eleştirileri yayımlayarak yazarlığa başlayan Ağaoğlu'nun ilk şiirleri. 1948-50 arasında Kaynak Dergisi'nde yayımlanır.

1951-1970 yılları arasında TRT’de çeşitli görevler yapar. Ankara Radyosu'nda göreve başladığı yıl ilk radyo oyunu olan "Aşk Şarkısı"nı yazar. Radyo'da görev yaparken tiyatro oyuncusu ve yönetmen dört arkadaşı ile birlikte Ankara'nın ilk özel tiyatrosu olan "Meydan Sahnesi"ni kurarlar ve Meydan Sahne Dergisi'ni çıkarırlar. 1953 yılında tiyatro konusunda görgü ve bilgisini artırmak üzere Paris'e giden Ağaoğlu'nun, aynı yıl Sevim Uzungören'le birlikte yazdığı "Bir Piyes Yazalım" tiyatro oyunu Ankara'da sahnelenir.

1954 yılında mühendis Halim Ağaoğlu ile evlenen sanatçı, ilk romanını yazana kadar oyun yazarlığını sürdürür. Üst üste yazdığı oyunlarla altmışlı ve yetmişli yılların önde gelen oyun yazarlarından olur. TRT'nin özerkliğine el konulması gerekçesiyle TRT Radyo Dairesi Başkanlığı'ndan 1970 'te istifa eden sanatçı o tarihten bu yana yazarlıktan başka bir işle uğraşmaz. Edebiyat yaşamının bazı dönemlerinde "Remüs Tealada" ve "Parker Quinck" gibi takma adlar kullanmıştır.

İlk romanı Ölmeye Yatmak, 1973’te yayımlanır. Bu ilk romanından itibaren tüm eserleri yoğun tartışmalara konu olur. Ölmeye Yatmak, daha sonra yazdığı Bir Düğün Gecesi ve Hayır adlı romanlarla bir üçleme oluşturur ve birçok ödül kazanır. Bir Düğün Gecesi ve Hayır romanları yayınlanır yayınlanmaz, ikinci romanı olan Fikrimin İnce Gülü, dördüncü basımında toplatılır. Fikrimin İnce Gülü romanı hakkında, "Askeri kuvvetleri tahkir ve tezyif (küçük düşürmek)" suçlamasıyla hakkında 1981 yılında dava açılan Ağaoğlu, iki yıl süren davanın ardından aklanır. Düğün Gecesi ise soruşturma aşamasında kalır. Dönemin üç önemli roman ödülüne layık görülmüş olan Bir Düğün Gecesi adlı romanı için ayrıca Aldous Huxley'den aşırma olduğu suçlaması ortaya atılır ve uzun tartışmalara sebep olur.

Öykü kitapları, denemeler, anı-roman türünde eserler de yayımlayan Ağaoğlu 1991 yılında Çok Uzak Fazla Yakın'la oyun yazarlığına döner. 1983 yılından beri İstanbul'da yaşayan Ağaoğlu, son demlerine kadar yazmayı sürdürmüştür.

1996'da ciddi bir trafik kazası geçiren ve iki yıl hastanede yatan Adalet Ağaoğlu için Can Yücel'in söylediği "Sen Türkiye'nin en güzel kazasısın" sözü, Feridun Andaç'ın Adalet Ağaoğlu ile yaptığı nehir söyleşi tarzında bir kitabın adı olmuştur.

Saygı ve minnetle...