MADIMAK

Nurten B. AKSOY

*

yandılar kor bir ateşin içinde

savruldular gökyüzüne gül misali

kara bulutlarla veda edip âleme

semahlarla koştular ceylan misali

vardılar hep “uçmağ”ın bahçelerine

saz çalıp söyleştiler bülbül misali…

(Nurten Bengi Aksoy)

Yıl 1993, 2 Temmuz Cuma… Bir kara tarih, ülkemizin bağrına düşmüş bir kara leke… Hem de Madımak Oteli’nden yükselen dumanlar kadar kapkara… Yitip giden 35 can, 33 aydın, 33 pırıl pırıl insan… Alevler içinde kavrulan o canların anısına saygıyla…

Sivas Katliamı, Madımak Katliamı ya da Madımak Olayı, 2 Temmuz 1993 tarihinde Sivas'ta Pir Sultan Abdal Kültür Derneği tarafından organize edilmiş olan Pir Sultan Abdal Şenlikleri sırasında Madımak Oteli'nin Radikal İslamcılar tarafından yakılması ve çoğunluğu Alevi 33 yazar, ozan, düşünür ile 2 otel çalışanının yanarak ya da dumandan boğularak hayatlarını kaybetmesi ile sonuçlanan olaylardır

Pir Sultan Abdal Şenlikleri kapsamında, pek çok sanatçı ve fikir insanı dönemin Sivas valisi Ahmet Karabilgin'in özel davetlisi olarak bu kente gelmişlerdi. Kültür Merkezi içindeki karşıt grupla çıkan taşlı sopalı çatışma, polis tarafından fazla büyümeden, zor kullanılarak önlenmiş, ancak binlerce kişiden oluşan karşıt grup, Kültür Merkezinden ayrılarak Hükümet Meydanı'na gelmişti. Hükümet Konağını taşlamaya ve slogan atmaya başlayan grup, ardından Madımak Oteli civarına ulaşarak, slogan atmaya devam etmişti. Grup önce Madımak Oteli önündeki araçları ateşe verip oteli taşlamışlardı. Gözü dönmüş bu azgın güruh daha sonra Madımak Otelinin perdelerini tutuşturmuş ve alt katta bulunan eşyalarla birlikte otel yakılmıştı.

Otele sığınmış olan kişilerden Asım Bezirci, Nesimi Çimen, Muhlis Akarsu, Metin Altıok ve Hasret Gültekin'in de aralarında bulunduğu 33 aydın yanarak veya dumandan boğularak yaşamlarını yitirmişti.

Aralarında Aziz Nesin'in de bulunduğu 51 kişi de olaylardan kendi olanaklarıyla, ağır yaralarla kurtulmuştu. İtfaiye merdiveniyle kurtarılmaya çalışılan Aziz Nesin, merdivendeki görevli tarafından darp edilip, merdivenden itfaiye aracı etrafında toplanan karşıt görüşlü kalabalığa doğru itilmiş, başından yaralanan Aziz Nesin'i linç girişiminden araya giren polisler kurtarmıştı.

33 konuk, 2 otel görevlisi ve 2 göstericinin yaşamını yitirdiği olaylardan sonra akşam saatlerinde valilikçe ilan edilen “İki günlük sokağa çıkma yasağı” ile güvenlik güçleri şehirde hakimiyeti zar zor sağlayabilmişti.

Madımak Otelinde yaşamını yitiren o güzel insanlar bu ülkenin kültürüydü, zenginliğiydi. Renk renk, ilmik ilmik işlenmiş güzellikleriydi. Kıydılar onlara. Bizleri acılar ve utançlar içinde bırakıp göklere yükseldi o güzel insanlar. Biz de onlardan bazılarını, yerimiz el verdiğince kısacık bilgiler ve kendi dizeleri ya da onlar için yazılmış dizelerle hatırlayalım istedik.

*****

Hayat Efsanedir

Saçların aklarla dolduğu zaman

Geriye hasretle bir bakar mısın?

Yıllar mazimizi yolduğu zaman

Göğsüne menekşe, gül takar mısın?

Pembe kıyılardan geçse bir sandal,

İşitsem sesini şen fıskiyenin;

Zikrimde canlanır eski bir masal:

Gözümde gözlerin, elimde elin…

Zaman kalbimizde can vermiş gibi,

En güzel renklerle süslenir mekân…

Suda aksimizle, havuzun dibi

“Hayat efsanedir” diyordu her an!

Asım Bezirci

Asım Bezirci, araştırmacı, yazar. 67 yaşında Madımak Oteli’nde yanarak öldü. 1928 Erzincan doğumlu olan Asım Bezirci üniversite yıllarında sosyalizm ile tanışarak Türkiye Sosyalist Partisi’ne üye oldu. Yayınlanmış 70 kitabı bulunmaktadır.

*****

Barış Güvercini Uçsun Dünyada

Dostluklar kurulsun insanlar gülsün

Barış güvercini uçsun dünyada

Yok olsun kötülük düşmanlık ölsün

Barış güvercini uçsun dünyada

Dostluklar kurulsun insanlar gülsün

Son bulsun savaşlar kimse ölmesin

……………

Nesimî der ki ey füze yapanlar

Acımasız zalim cana kıyanlar

Bırak ey yaşasın bütün insanlar

Barış güvercini uçsun dünyada

Dostluklar kurulsun insanlar gülsün

Son bulsun savaşlar kimse ölmesin

Nesimi Çimen

Nesimi Çimen şair, sanatçı. 62 yaşında Madımak Oteli’nde yanarak öldü. Alevi-Bektaşi halk ozanı olan Nesimi Çimen 1931 yılında Adana’da doğdu. İstanbul’a yerleştikten sonra geçimini sağlamak için ozanlık yapmaya başladı. Tunceli’de 1967 yılında sahnelenen Pir Sultan Abdal oyununda görev aldı. Aynı gün çıkan olaylarda tutuklanarak gözaltına alındı. Serbest kaldıktan sonra ailesiyle birlikte Zeytinburnu’nda bir gecekonduda yaşamaya başladı. Evinde dava arkadaşları olan, Yaşar Kemal ve Yılmaz Güney’in de bulunduğu çok sayıda sanatçı, ozan ve aydın kalmıştır. Türkülerini göğsünde taşıdığı “cura” ile söylerdi ve bununla ünlenmişti. Nesimi Çimen üç telli curanın son ustasıydı.

****

Kor Düşseydi

Kor düşseydi keşke yüreğime,

Bu yine anlaşılır olurdu.

İçimde suyu kesilmiş bir fıskiye,

Birdenbire buruşup soldu.

Hoşça kal diyebildim güçlükle,

Sesimi iğneden geçirerek.

Dönüp arkama yürüdüm,

Adım adım gittikçe küçülerek.

Sen bana bir gurbet sundun,

Buğulu çocuk gözlerinle.

Öpüp başıma koydum,

Sevginin solgun güzelliğiyle.

Metin Altıok

Metin Altıok şair, yazar. 52 yaşında Madımak Oteli’nde yandığı için öldü. İzmir Bergama’da 1941 yılında dünyaya geldi. Ankara Üniversitesi Felsefe Bölümü’nü bitirdi. Madımak Olayından ağır yaralı olarak çıktı, fakat 9 Temmuz 1993 tarihinde kurtarılamayarak Ankara’da hayatını kaybetti. Metin Altıok 60’lı yıllarda genç şairlerden biri olarak anılmaya başladı. Ancak şiirleri ilk olarak 1970’li yıllarda yayınlandı. Romantik ve yalın bir dile sahip olan sanatçı çok sayıda şiir ve sanat etkinliklerine katıldı.

****

Asaf Koçak

Karikatürist olan Asa Koçak 35 yaşında Madımak Oteli’nde yanarak öldü. 1958 yılında Yozgat’ta doğan sanatçı Kırşehir Eğitim Enstitüsü’nü bitirdikten sonra öğretmenlik yapmaya başladı. Daha sonra istifa ederek Ankara’ya gitti ve burada kişisel sergiler açtı. Yaşamının son 14 yılını karikatürist olarak geçiren Asaf Koçak’ın çizimleri Sorun, Yapıt, Yeni Olgu, Türkiye Yazıları, 2000’e Doğru, Bilim ve Sanat, Yarın, Edebiyat 81, Cumhuriyet, Günaydın ve Yeni Çuval’da yayımlandı. Sinemada da şansını deneyen Koçak, Simbad isimli kısa metrajlı bir filmde oynadı. Ayrıca musluk tamirciliği de yapan Asaf Koçak, Özgür Gelecek isimli derginin görsel danışmanlığı ve Pir Sultan Abdal dergisinin karikatüristliği görevlerini de üstlendi.

*****

Kuşlar da Gitti

yalnızlık senin o konuşkan kuşun

hani hep duvarlara anlattığın

hapislerden kalma sürgünlerden.

yalnızlık senin o konuşkan kuşun

bulutlar taşıdığın yakut sürahide

begonyalar büyüten eski alışkanlık.

yalnızlık senin o konuşkan kuşun

kırk kapıdan geçmiş kırk kilitten.

yaralı, dili lâl, kanadı kırık

vurulmuş başında bir yokuşun.

Behçet Aysan

1949 yılında Ankara’da dünyaya gelen şair Behçet Sefa Aysan, 44 yaşında Madımak Oteli’nde yanarak öldü Kuleli Askeri Lisesi’ni bitirdikten sonra Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi’ne girdi. 12 Mart döneminde eğitimine ara verdi. Mezuniyetinden sonra önce İzmir’e atandı, ardından da Ankara’da psikiyatri ihtisası yaptı. Madımak olaylarında hayatını kaybetmesinden sonra Türk Tabipler Birliği Behçet Aysan’ın anısını yaşatmak için adına şiir ödülü vermeye başladı.

*****

Eğer Bir Gün

Bir beyaz güvercin

Gelecekse ağzında bir mektupla

Ve silecekse gözlerimdeki hüznü

İsterim

Durmasın kanat çırpsın bana doğru

Bir gün eğer bir tahliye kağıdı

Beni sana kavuşturacaksa

Gayri gelsin düşlenen günler

Erdal Ayrancı

Şair Erdal Ayrancı 35 yaşında Madımak Oteli’nde yanarak öldü. ODTÜ’ye 1978 yılında giriş yapan Erdal Ayrancı 1958 doğumlu. 12 Eylül döneminde hayatı değişti. Erdal Ayrancı, 1980-1983 yılları arasında Mamak, Ankara Kapalı, Niğde, Bor Cezaevlerinde hapis yattı.

****

Sevda Seni Sözlük Yaza

Ne çok dizem vardır sana,

Ne çok tezenem.

İçim sızlar

Ta ucu burnumun,

Bilemem…

Sanki terzide daha

Kısa pantolonum dikiliyor…

Topum patlak..

Ellerim bana kıllı geliyor,

Ayaklarım çirkin.

Hasret Gültekin

Hasret Gültekin, şair, saz sanatçısı. 22 yaşında Madımak Oteli’nde yanarak öldü. 1971 yılında Sivas’ın Han köyünde doğdu. 6 yaşında saz çalmaya başlayan Hasret Gültekin ilk olarak 11 yaşında sahne aldı. Resmi olarak çıkan ilk Kürtçe kaset olan Nevroz 1990 yılında piyasaya Hasret Gültekin tarafından çıkarıldı. 1991 yılında Rüzgarın Kanatları isimli albümü çıkardı ve pek çok sanatçının albümünde müzik yönetmenliği yaptı.

*****

Yine Gönlüm Hoş Değil

Bugün dost yaralanmış Yine gönlüm hoş değil Her yanı pârelenmiş

Yine gönlüm hoş değil

Dost hasreti zor imiş Her dem ah u zâr imiş Dert adamı yer imiş Yine gönlüm hoş değil

Akarsuyum yansam da Kül olup savrulsam da Bazı bazı gülsem de Yine gönlüm hoş değil

Muhlis Akarsu

Muhlis Akarsu, sanatçı. 45 yaşında Madımak Oteli’nde eşi Muhibe Akarsu’yla birlikte yanarak öldü. Saz sanatçısı olan Muhlis Akarsu 1948’de Sivas’ta doğdu. Yüzün üzerinde plak, dört kaset ve çok sayıda deyişi vardır. 1970’li yıllarda İstanbul’a yerleşti ve aynı yıl ilk plağını çıkardı. Her yıl çeşitli şekillerde düzenlenen hemen tüm Alevi etkinliklerine katıldı. Yaptığı türkülerden dolayı 1980’li yıllarda hapis cezası aldı. Sanatında Karacaoğlan’dan ve Pir Sultan Abdal’dan etkilendiği açıkça görülmektedir.

*****

Soğuk Ölüm

…Soğuk ölümün, acımasız pencereleri

geziniyor üzerimde

kıyıya vurmuş, baygın bir balık gibi

ayılıp çırpınmaya başlıyorum

Korkuyorum beni kavuracağından güneşin.

çırpınıyorum ATEŞ kumlarda

yaşamak için ulaşmak istiyorum delice, suya,

nefesime ve kendime.

Muammer Çiçek

Muammer Çiçek, aktör. 26 yaşında Madımak Oteli’nde yanarak öldü. 1967 yılında Tokat’ın Zile ilçesinde dünyaya geldi. 1992 yılında Gazi Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü’nü bitirdi. Muammer Çiçek şiirle ve tiyatro ile de ilgilenerek özellikle oyunculuğa emek ve gönül vermiştir.

*****

Yine de Gül

gecenin kör vaktidir

fırtınalar yedeğimde yürürüm

ayakta ve perişan,

ocağım,

köz rengine ısıtır ellerimi.

tutarım,

bir acı zeytin yerim,

tadı damağımda söyleşir durur.

dilimde onlarca söz aç/açıktır.

ak kâğıttan yapraklıdır isyânım.

sağılır gelir mavi uçuşlarıyla martılar,

sözcükler süzülür de

kanat tutar

kıraç toprağına dizenin.

Uğur Kaynar

Uğur Kaynar, şair. 37 yaşında Madımak Oteli’nde yanarak öldü. 1956 yılında Sivas’ın Zara ilçesinde doğdu. Şiirlerinin ana teması sevgi olan Kaynar, 12 Eylül döneminde 2 yıl Mamak Cezaevi’nde yattı.

*****

Yeter

Şu havayı gönül payedârından

Yarana elveda edelim yeter

Yedi nar sunanlar yandı nârından

Cehennemden çıkıp gidelim yeter

Ben dervişem hoşça kervan düzmüşem,

Gönlüm bahar yeli gibi sezmişem

Dalgıcım aşk deryasında yüzmüşem

Naz etme ey bülbül sedalım yeter

Davut Sulari’yim manâ-yı natık,

Biz araf ehline uymuşuz artık

İlm-i cavidandan mücevher sattık

Gönül kervanını güdelim yeter

Davut Sulari

Edibe Sulari; sanatçı. 40 yaşında Madımak Oteli’nde yanarak öldü. Edibe Sulari çok sayıda plakta dişi Sulari olarak görev aldı. Avrupa’da yaşamasına rağmen Türkiye’de düzenlenen tüm Alevi etkinliklerine katılırdı. Babası Davut Sulari ile bütün ömrünü âşıklık geleneğine sadık kalarak sürdürdü.