Ümit Yaşar Oğuzcan'dan Taşlamalar

Nurten B. AKSOY

*

Tarsus'ta doğan şair, 1946 yılında Eskişehir Ticaret Lisesi'ni bitirdi.[1] Ardından Türkiye İş Bankası'na bankacı olarak girerek Adana, Ankara ve İstanbul'da çalıştı. Halkla ilişkiler müdür yardımcısı görevinde iken hizmette otuz yılını doldurunca kendi isteğiyle Haziran 1977'de emekliye ayrıldı. İstanbul'da kendi adını taşıyan bir sanat galerisi kurdu.

Şiir hayatına 1940'ta Yedigün şairleri arasında başlayan ardından 1975 yılında 33 şiir, 4 düzyazı kitabı, 13 antoloji ve biyografik eser, toplam 50 kitap çıkarmış bulunan, şiir plakları, şarkı sözleri ve yergileriyle tanınır. Genellikle Faruk Nafiz Çamlıbel duyarlılığında ve aşk, ayrılık, özlem temaları ekseninde çoğalttığı şiirini, 1973 yılında büyük oğlu Vedat Oğuzcan'ın vefatı üzerine, hayatın boşluğu, ölüm ve acı gibi derinliklere, öz ve biçim yönünden yöneltti.

*

TAŞLAMALAR

Ümit Yaşar Oğuzcan denince aklımıza, “biraz lirik, biraz romantik, bazen de depresif ve duygu yüklü” şiirler gelir. Oysa çoğumuzun gözünden kaçan bir yanı daha vardır Ümit Yaşar’ın. O duygusal bir şair olduğu kadar güçlü bir eleştirmen, bir hiciv (taşlama) şairidir aynı zamanda. Yaşadığı yıllarda devlet adamlarını, politikacıları ya da toplumun ve kişilerin bozuk, aksak yönlerini alaycı bir dille dizelerinde dile getirmiştir. Şairin 1966 yılında yayımlanan “Taşlamalar” adlı kitabından derlediğimiz bazı şiirlerini okuyunca, aradan elli yıl geçmesine rağmen bu dizelerin günümüze ne kadar uyduğunu ve geçen yıllara karşın hiçbir şeyin değişmediğini şaşırarak göreceksiniz...

Aynalar ve İnsanlar

 Şu dünyada bütün gördükleri
 Hile
 Menfaat
 İkiyüzlülük
 Yalan
 İnsanlar namına
 Utanıyorum aynalara bakmaktan…

***

İç İçe

 İnsanlar köşkler, saraylar içinde
 İnsanlar inler, mağaralar içinde
 Ve kıskançlık, kin, nefret
 İnsanın içinde…

***

İnsanlar ve Eşitlik

 İnsanların yarısı ıstırabı yaratır
 Çeker ıstırabı kalan yarısı
 Bir gün
 İki yarım eşit olur bir yerde
 Istırabı yaratanlar da ölür
 Çekenler de…

***

İnsanlar ve Para

 Ataların önce güneşe tapardı
 Sonra putlara tapar oldular
 Sen de
 Eskiden bir Tanrı’ya tapardın
 Sonra paraya tapar oldun...

***

İnsanlar ve Hayvanlar

Yalan söyler dilleri yok
 Çalan, döven elleri yok
 Görgüleri, tahsilleri yok
 İftira etmezler
 Dedikodu bilmezler
 Şu zavallı hayvanların
 İnsana benzer halleri yok…

***

Küçükler ve Büyükler

 Küçükler un gibi olmuş
 Toz toz, kepek kepek…
 Bu memlekette büyükler
 Değirmen taşı demek…

***

Kadınlar

Nışantaşı’nda bir kadın
 Birini sevdi
 Duydular,
 Hoş gördüler, alkışladılar…
 Çemberlitaş’ta bir kadın
 Birini sevdi
 Duydular, ayıpladılar,
 Dedikoduya başladılar…
 Taşlıtarla’da bir kadın
 Birini sevdi
 Duydular,
 Gırtlağına kadar
 Gömdüler toprağa kadını,
 Taşladılar
 Taşladılar…

***

Sabır Taşı

 Her taşın altında yalan
 Her taşın altında menfaat
 Her taşın altında rüşvet
 Sabır taşından insanlar
 Ve taş kesilmiş bir memleket…

***

İnsanlar ve Şeytan

Şeytan insanı arayıp buldu
 İnsan şeytanı arayıp buldu
 Ve şimdi
 İnsan Tanrı’yı arıyor
 Tanrı insanlarını...

***

Köleler ve Efendileri

 Kimden çıkarın varsa
 Onun kölesi oldun
 Kimin senden çıkarı varsa
 Onun da efendisi
 Kölelik ayrı yakıştı sana
 Efendilik ayrı
 Üzülme
 Yakışmayan beyefendilik olsun...

***

Küçük İnsan

Küçük, küçücük bir insandı
 Büyüklerin yanında
 Artık büyük, çok büyük bir insan
 Daha küçüklerin yanında…

***

Nefes

 Bilgin yetiştiriyor güya başka milletler
 Kaç yüz bilgine bedel ukalalar bizdedir
 Tıbba meydan okuyup şifa buldu illetler
 Nefesi ilaç gibi evliyalar bizdedir…

***

Masal

Çocuktuk, masal dinlerdik
 Büyüdük, masal dinliyoruz
 Yaşlanınca masal anlatacağız
 Torunlarımıza
 İnanacaklar
 Masal olduğunu unutacaklar
 Ve bir gün
 Biz de birer masal olacağız
 Anlatacaklar…

***

İç İçe

 İnsanlar köşkler, saraylar içinde
 İnsanlar inler, mağaralar içinde
 Ve kıskançlık, kin, nefret
 İnsanın içinde…

***

Dünkü Çocuk

Çocukluğunun kıymetini bil
 Bir gün dünkü çocuk olacaksın
 Gençliğinin kıymetini bil
 Bir gün giden gençlik olacaksın
 Olgunluğunun kıymetini bil
 Bir gün delik deşik olacaksın
 Yaşlılığının kıymetini bil
 Bir gün rahmetlik olacaksın…

***

Sıfır

 Sıfırdan başladı
 Daha sıfır, daha sıfır
 Şimdi çok sıfırlı bir servetin sahibi
 Hâlâ sıfır…

***

Diş ve Tırnak

 Dişinden arttırdın
 Tırnağından arttırdın
 Zenginsin işte,
 Ne olacak…
 Bir gün
 Ne dişin
 Ne tırnağın kalacak…

***

Şampiyon

 Ansızın parladı yıldızı
 Birbiri ardınca
 Bütün engelleri geçti
 Rekor üstüne rekor kırdı
 Şimdi
 Siyaset merdiveninin
 Son basamağında
 Pot kırıyor…

***

Atlayışlar

Ömrü atlamakla geçti
 Doğdu kucağa atladı
 Büyüdü uzağa atladı
 Yoruldu yatağa atladı
 Ve bir gün gerildi gerildi
 Bir avuç toprağa atladı
 Rahatladı…

*

Derleyen: Nurten Bengi Aksoy